________________
૧૩૬ છે
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ સાધન કરવામાં બાધ છે, અને ક્રિયામાત્રના સાધનોમાં અંશથી બાધ છે, ઇત્યાદિ અનુમાન પ્રયોગોમાં નિપુણોએ પોતાની જાતેજ વિચારીને લેવું / ગાથાર્થ-૬ I હવે પ્રતિષ્ઠામાં કર્યું સૂરિકૃત્ય? ને કહ્યું શ્રાવકકૃત્ય? એ જણાવવા માટે ગાથા કહે છે,
तत्थवि जमणारंभं, जिणभणिों तंमि सूरि अहिगारो।
सेसेसुअ अहिगारो, गुरूवएसा गिहीणंपि॥७॥
તે પ્રતિષ્ઠામાં પણ ક્રિયાકાલ વખતે જે નિરારંભ એટલે સચિત્તને અનુપયોગી જિનેશ્વર ભગવંતે કહેલું છે કે, આ વિશેષણ કહેવા વડે કરીને “નિરારંભ હોય તો પણ જે જિનેશ્વર ભગવંતે ઉપદેશેલું ન હોય તો તે મોક્ષનું અંગ નથી' એમ જાણવું, કારણકે હિતવચનને વિષે જિનાજ્ઞાનું પ્રધાનપણું હોવાથી,
ઉપદેશમાલામાં કહેવું છે કે-“આજ્ઞાથી તપ, આજ્ઞાથી સંયમ, આજ્ઞાથી દાન, બાકીનો આજ્ઞારહિતનો જે ધર્મ છે તે ઘાસના પૂળા જેવો છે', એથી કરીને જિનાજ્ઞા સિવાયનું પોતાની બુદ્ધિએ સુંદર જણાતું હોય તો પણ તે અસુંદર જ જાણવું, ઉપદેશમાળામાં કહેવું છે કે-“અલ્પાગમી એવો આત્મા, સુંદર બુદ્ધિએ કરીને અતિદુષ્કર એવો આજ્ઞા રહિતનો બહુ તપ કરે તો પણ તે સુંદર નથી, પણ અસુંદર જ છે; તેવા નિરારંભમાં અને જિનેશ્વર ભગવંતે કહેલી પ્રતિષ્ઠાદિ કાર્યમાં આચાર્યનો અને ઉપલક્ષણથી ઉપાધ્યાય આદિનું ગ્રહણ કરવું, અને બાકીના એટલે આરંભિક કૃત્યોને વિષે ગુરુના ઉપદેશથી શ્રાવકનો અને ઉપલક્ષણથી શ્રાવિકાઓનો પણ પોતપોતાના કૃત્યને વિષે અધિકાર છે, અર્થાત પ્રતિષ્ઠાકલ્પમાં કહેલી વિધિવડે કરીને કોઈક કૃત્યને વિષે શ્રાવકોનો અને કોઈક કૃત્યને વિષે શ્રાવિકાઓનો પણ અધિકાર છે, એમ જાણવું.
“ગુરુ ઉપદેશથી” એ વિશેષણથી શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને યાદેચ્છિક-યથેષ્ટ પ્રવૃત્તિ કરવી તે ઉચિત નથી એમ જાણવું, જો એમ ન હોય તો કાણો-સૂંઠો-બોબડો આદિ શ્રાવક અને વંધ્યા-વિધવા આદિ શ્રાવિકાઓ પણ અધિકારી થઈ જાય. તેવા આત્માઓને પ્રતિષ્ઠાકલ્પ આદિમાં અધિકાર નિષેધેલો હોવાથી મેં ગાથા-૭ |
- હવે સૂરિ અને શ્રાવકનું કહેલું જે કૃત્ય તે વ્યક્ત એટલે પ્રગટ અને તે દષ્ટાંતસહિતનું જણાવવાને માટે બે ગાથા જણાવે છે.'
थुइदाणं, मंतनासो, जिणाहवणं तहेव दिसिबंधो। नेत्तुम्मीलण देसण, गुरुअहिगारा जिणुवइट्टा ॥८॥ रहजत्तण्हवणपमुहं, सावयकिचं सचित्तमाईहिं। जइ गणहरपयठवणा, जिणिंददेविंदवावारा॥६॥
