________________
"
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
" <૧૩૩
અને એથી જ કરીને કારણિક અને તેવા પ્રકારના ચારિતાનુવાદમાં પડેલા દમયંતી, તિલકમંજરી, નર્મદા સુંદરી આદિના દષ્ટાંતો વડે કરીને આગમોક્ત વિધિનો ત્યાગ કરનારો મૂર્ખશેખર કહેવાય. ચરિતાનુવાદને અનુસરીને વિધિવાદની પ્રવૃત્તિ થતી નથી. અને ચરિતાનુવાદ જો વિધિવાદ બનતો હોય તો ભગવાન મહાવીર સ્વામીના દૃષ્ટાંત વડે કરીને કોઈપણ છોકરાંઓની માતા-પિતા જીવતા દીક્ષા નહિ થાય. અને એવી રીતે કરીને ગૌતમ સ્વામીના દષ્ટાંતવડે કરીને કૌતુકને જોવા માટે એકલા આચાર્યવડે કરીને રાજાના અંતપુરમાં જવું અને એકલી રાણીની સાથે ખાનગી પ્રદેશમાં ફરવું એ વિગેરે વાતો બધાને માટે કર્તવ્ય બની જશે.
અને એવી રીતે સ્થૂલભદ્રના દષ્ટાંતવડે કરીને વેશ્યાના ઘરે ચોમાસું કરવું એ દોષવાલું ગણાશે નહિ. અને અઈમુત્તા મુનિના દૃષ્ટાંત વડે કરીને માટીની પાળ બાંધીને પાણી અટકાવવા પૂર્વક પાત્રા તરાવવાનું સાધુએ કરવાનું થશે. અને એમ કરવા જતાં પ્રવચનની મર્યાદાને દત્તાંજલી આપવાનું થશે. તેથી કરીને ચરિતાનુવાદવડે કરીને કોઈપણ ઠેકાણે વિધિવાદ પ્રવર્તાવાય નહિ. અને વળી જો દમયંતી આદિના ચરિતાનુવાદને સ્વીકારીને ચાલવાનું થાય તો પ્રતિષ્ઠા કૃત્ય શ્રાવિકાએ જ કરવું. એ નક્કી થશે, શ્રાવકે નહિં. હવે પ્રતિષ્ઠાત્યમાં પણ લગ્નશુદ્ધિ આદિને જોવાનું, વેદિકા બનાવવી, જવારા વાવવા આદિ આ બધી વાતો પણ નષ્ટપ્રાયઃ થઈ જશે *
હવે વાદી પ્રશ્ન કરે છે કે કોઈક ઠેકાણે શ્રાવકનું પણ પ્રતિષ્ઠાકૃત્ય કહેલું છે. “કહેલું છે કે ___न पइट्ठा तस्स कया, दाणं दाऊण सयलसंघस्स। .
तेणेव दुक्खभारो, भवे भवे होउ अइगुरुओ॥१॥ જેણે પ્રતિષ્ઠા કરી નથી. તેમજ સકલ સંઘને દાન આપ્યું નથી. તેણે ભવોભવ માટે અતિભારે એવા દુઃખનો ભાર ગ્રહણ કર્યો છે.” એ પ્રમાણે સ્તવનમાં આવે છે.” એમ કહેતો હોય તો તારી 'વાત બરાબર છે. પૂર્વોક્ત યુક્તિવડે કરીને પ્રતિષ્ઠામાં કાંઈક શ્રાવકનું પણ કર્તૃત્વ વ્યવહાર હોવાથી અવિરૂદ્ધ છે. જેમ સમ્યકત્વ મૂળ બાર વ્રતો શ્રાવકો વડે જ ઉચ્ચરાય છે તેમ. એમ હોવા છતાં પણ જો એક સ્તવનમાત્રના વચનનું આલંબન લઈને “શ્રાવક પ્રતિષ્ઠા સ્થાપન કરવાની ઇચ્છા વર્તે છે તો:
नमिविनमिकुलान्वयिभि - विद्याधरनामकालकाचार्यैः।
काशदाख्ये नगरे, प्रतिष्ठितो जयति जिन वृषभः॥१॥ • નમિ-વિનમિના કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલા વિદ્યાના ધારક કાલકાચાર્ય નામના મહારાજે કાશલદ નામના નગરને વિષે શ્રી ઋષભદેવભગવાનની પ્રતિષ્ઠા કરી.” એ પ્રમાણેના સ્તવનના વચનથી સૂપ્રિતિષ્ઠાને કેમ ઇચ્છતો નથી? તેથી કરીને કાંઈક શ્રાવકકૃત્યપણું જે છે તે વિરુદ્ધ નથી. આ કહેવાવડે કરીને :
ફ સાવનો નિણપડિમાાં પદમપાળે ” કોઈક શ્રાવક જિનપ્રતિમાની પહેલી પ્રતિષ્ઠા કરે.' ઇત્યાદિ કલ્પચૂર્ણિ આદિના વચનો તેમજ બીજા બીજા પણ સ્થાનકપ્રકરણ-કથાકોશ
