________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૧૨૭
* તેવી જ રીતે રૂપાના કચોલામાં રહેલું સ્વચ્છ મધ અને ઘી વડે કરીને સોનાની સળીથી આચાર્યમહારાજ નેત્રોન્સીલન કરે. એ પ્રમાણે ઉમાસ્વાતિજીનું વચન છે.
* તેવી જ રીતે ‘‘દશીવાલા એવા સફેદ વસ્ત્ર વીંટાળીને અને સૂરિમંત્રથી વાસ ધૂપ અને વસ્ત્રો આદિ સામગ્રીને સહિત આચાર્યમહારાજ ત્રણવા૨ સૂરિમંત્રથી મંત્ર આ પ્રમાણે સમુદ્રસૂરિનું વચન છે.
मंतविहिपुवं ।
तो इट्ठ संपत्ते, हेमसिलागाइ जिणनेत्तुम्मीलणयं, करेज व નિસંતત્વો॥૩॥ अच्छीनिलाडसंधिसु, हिअएवि अ सिरपयाइए वण्णे । ટ્ટેિબાપ, गहिअमहू थिरमणो સૂરીરા श्री हरिमद्रसूरिवचः।
रययस्स
तथा - विहिवयणं च पमाणं, सुत्तुत्तं जेण ठावणागुरुणो । कजा जिणबिंबाणं, तं च सविसयं हवई करणे ॥ ३ ॥
* ત્યાર પછી ઇલગ્ન પ્રાપ્ત થયે છતે મંત્ર અને વિધિપૂર્વક સુવર્ણની શલાકા વડે કરીને જિનેશ્વર ભગવાનના નેત્રનું ઉન્મીલન કરે. ત્યારબાદ આંખો-લલાટ–સંધિસ્થાનો-હૃદય-મસ્તક-પગ આદિ સ્થાને વર્ણન્યાસનું સ્થાપન-રૂપાની વાટકીમાં મધ લઈને સ્થિર મનવાલા એવા આચાર્ય મહારાજ મંત્ર, ન્યાસપૂર્વક કરે. તેવી જ રીતે સૂત્રોક્ત વિધિવચન, સૂત્રોક્ત સ્થાપના ગુરુનું પ્રમાણ કરવું. અને જિનબિંબોને વિષે વિશેષે કરવું.'' એ પ્રમાણે શ્રી હરિભદ્રસૂરિજીનું વચન છે.
ઇત્યાદિ પ્રવચનને વિષે-શાસ્ત્રને વિષે માન્ય એવા પુરુષોએ રચેલા પોતપોતાનાં પ્રતિષ્ઠાકલ્પના વચનો તારા કહેલાં વચનોને બાધક જ પ્રાપ્ત થાય છે. તેવી રીતે જે પૂર્વ શ્રાવકની પ્રતિષ્ઠા હતી, ત્યારપછી કેટલાક કાળે ચૈત્યવાસીઓ વડે સાધુ પ્રતિષ્ઠા સ્થપાઈ’ એવો ત્રીજો વિકલ્પ પણ તીર્થપ્રવાહમાં તેની પ્રાપ્તિ નહિ થતી હોવાથી બરાબર નથી. બલ્કે શત્રુંજય માહાત્મ્ય, શ્રી મહાવીર-ચરિત્ર આદિને વિષે, શ્રી શત્રુંજય-અષ્ટાપદ આદિ તીર્થોમાં શ્રી નાભસૂરિ, કપિલકેવલી આદિ સાધુઓ વડે કરીને પ્રતિષ્ઠા કરાઈ, એવો જ પ્રવાહ પ્રાપ્ત થાય છે. ઇત્યાદિ સરળ યુક્તિ લેશ વડે પણ તિરસ્કાર પાત્ર એવા ચંદ્રપ્રભાચાર્ય હોયે છતે એમના ઉદ્ભવેલા અનુમાનાભાસ આદિ જે રચનાઓ છે. તે તેની પ્રતિપક્ષીભૂત એવા અનુમાનાદિ વડે કરીને નિકારણ ન કરાય તો કેટલાક મુગ્ધ આત્માઓ અને દુર્વિદગ્ધ આત્માઓની શંકારૂપી પિશાચિણી, કોઈ વાતે દૂર ન થાય. એમ વિચાર કરીને તેને દૂર
કરવાને માટે ઉપક્રમ કરાય છે તે આ પ્રમાણે :—
‘દ્રવ્યસ્તવ હોવાથી પ્રતિષ્ઠાકાર્ય સાધુનું કૃત્ય નથી. જેમ પુષ્પ આદિ વડે કરીને થતી જિનપૂજા.’ એ પ્રમાણે પહેલાં અનુમાનને વિષે ‘જિનપૂજાની જેમ’ ‘દ્રવ્યસ્તવ હોવાથી’ એમ બે પદવાલા બે હેતુઓ
