Page Text
________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૧૨૫
મહોત્સવપૂર્વક જિનેશ્વર ભગવાનની પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાની ઇચ્છાથી મોટા હોવાથી શ્રી ચંદ્રપ્રભાચાર્યને આ પ્રમાણે વિનંતિ કરી કે હે પૂજ્ય! મારા મનોરથને સફલ કરવા માટે મુનિચંદ્રસૂરિને પ્રતિષ્ઠા કરવા આજ્ઞા આપો. અને મારા પર મહેરબાની કરો.” ત્યારે ચંદ્રપ્રભાચાર્ય વિચારવા લાગ્યા કે “હું મોટો વિદ્યમાન હોવા છતાં પણ મુનિચંદ્રસૂરિ પ્રતિષ્ઠા કેમ કરે?” આવા પ્રકારના અભિમાનનો ત્યાગ કરવામાં અસમર્થ અને તે મહોત્સવનો નાશ કરવા-અટકાવવાની ભાવનાવાળા ચંદ્રપ્રભાચાર્યે કહ્યું કે “હે ચતુર શ્રાવક! વિધિપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા કર. કોઈ આગમની અંદર પ્રતિષ્ઠાનું કૃત્ય સાધુને કહ્યું નથી. પરંતુ દ્રવ્યસ્તવ હોવા વડે કરીને શ્રાવકનું જ આ કર્તવ્ય છે.”
અને એ પ્રમાણે ઈષ્યવ્યાપ્ત ઉક્તિ વડે કરીને વિ. સં. ૧૧૪૯ વર્ષે “શ્રાવકની પ્રતિષ્ઠા' પ્રરૂપી. સંધે પણ છેવટે ઉપેક્ષા કરીને તેમનો તિરસ્કાર કર્યો. એટલે તેથી કરીને આ મત્સરના કારણે પણ એકાકી પડે છે. એમ વિચારીને મુનિચંદ્રસૂરિ ઉપરના પ્રàષના કારણ વડે મતભેદ ઉભો કરવા માટે વિ. ૧૧૫૯ વર્ષમાં “આજે રાત્રિની વિષે પદ્માવતી દેવીએ આવીને મને કહ્યું કે “શ્રાવકની પ્રતિષ્ઠા અને પૂનમની પખી આ અનાદિસિદ્ધ છે. એની પ્રરૂપણા તું કર. અને એથી કરીને દેવીના વચન વડે કરીને મારા વડે પૂનમનું પફખી પ્રતિક્રમણ કરાશે.” એમ કરીને બીજી “પૂનમની પફબી' પ્રકાશી. .
ત્યાર પછીથી સંઘ વડે કરીને “પ્રવચનનું ઉપઘાતક એવું વચન ન બોલો' એ પ્રમાણે આક્રોશિત કરવા છતાં પણ ચંદ્રપ્રભાચાર્ય બોલ્યા કે “જો હું પદ્માવતીજીનું બોલેલું પ્રમાણ ન કરું તો દેવી મારા પર કોપાયમાન થાય' એમ કહીને સંઘે કહેલું નહિ સ્વીકારતા એવા આ ચંદ્રપ્રભાચાર્ય અભિનિવેશી છે એમ કહીને સંઘે તેને સંઘ બહાર કર્યો. આ પ્રમાણેના વ્યતિકરવાળા ચંદ્રપ્રભાચાર્યે મુનિચંદ્રસૂરિ ઉપરની ઇર્ષાબુદ્ધિ વડે કરીને પહેલી શ્રાવક પ્રતિષ્ઠા પ્રરૂપી. અને પછી પૂનમની પાખી પ્રરૂપી! આ બે ગાથાનો અર્થ છે ૨-૩ /
હવે ચંદ્રપ્રભાચાર્યે ઉદ્ભવાવેલા અનુમાન પ્રયોગોથી સહિત એવી ગાથાને કહે છે.
जिण पडिमाण पइट्टा, न साहुकजं दव्वत्थयभावा।
अहवा सावजत्ता, कुसुमेहिं जिणिंदपूयव्व ॥४॥ જિનપ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા એ સાધુનું કાર્ય નથી. એ પહેલું સાધ્ય કહ્યું અને “તુ' શબ્દથી શ્રાવકે જ પ્રતિષ્ઠા કરવી એ બીજું સાધ્ય જાણવું. કારણ કે દ્રવ્યસ્તવ હોવાથી અને સાવદ્ય હોવાથી આ બે હેતુઓ સાધ્યની સિદ્ધિમાં કહ્યાં. હવે સાવદ્ય છે તે હેતુ શ્રી ચંદ્રપ્રભાચાર્યથી ઉદ્ભવેલો નથી, પરંતુ તેના વંશજ તિલકાચાર્યનો ઉદ્દભવાવેલો છે અને એ તિલકાચાર્યના પ્રશ્નનો ૩૩મી ગાથાથી આરંભીને નિરાકરણ કરીશું. જેમ પુખો વડે કરીને જિનેશ્વર ભગવંતની પૂજા કરે [તેમ પ્રતિષ્ઠા શ્રાવકો કરે
दव्वमपहाण दविणं, थवोवि जिणभत्ति धम्ममित्तं वा। दूसइ न किंचि किचं, मुणिउचिअपइट्ठकिच्चेसु॥५॥
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |