________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
૧૨૩ પૂર્વ પુણ્યોએ કરીને પ્રેરાયેલા ભાગ્યશાળી ભવ્ય સત્ત્વો-ભવ્યજીવો લક્ષ્મીભાજન થાય છે. અને ભવિષ્યકાલમાં જેમનું કલ્યાણ છે એવા તે પુણ્યવંતો દેવતાની જેમ ગુરુને જેઓ પૂજે છે, તે લક્ષ્મીના ભાજન થાય છે. તે ગાથાર્થ-૧૦0 |
હવે આ પ્રકરણના કર્તાના નામથી ગર્ભિત એવી આશીર્વાદ દાયક ગાથા કહે છે. इअ सासणउदयगिरिं, जिणभासिअधम्मसायराणुगयं । पाविअ पभासयंतो, सहसकिरणो जयउ एसो॥१०१॥
આ પ્રકાર વડે કરીને આ પ્રત્યક્ષ સિદ્ધ એવો સહસ્ત્રકિરણસૂર્ય અર્થાત “કુપક્ષ કૌશિક સહસ્ત્રકિરણ” જય પામો, એ પ્રમાણે આશીર્વાદ જણાવ્યા. આશીર્વાદદાન પણ તેના કૃત્યનું પ્રગટ કરવા પૂર્વક જ હોય છે. એ માટે કહે છે કે શું કરતા જય પામો? પ્રકાશ કરતા જય પામો. અર્થાત જીવલોકને પ્રકાશિત કરતા જય પામો! જેવી રીતે સૂર્ય, જીવલોકને પ્રકાશિત કરતો છતો આશીર્વાદનું ભાજન બને છે, તેવી રીતે આ ગ્રંથ પણ પ્રકાશ કરતો છતો આશીર્વાદનું ભાન બનો. પ્રકાશ પણ શું કરીને કરે છે? એના માટે કહે છે. શાસન = એટલે જૈન તીર્થરૂપ જે ઉદયગિરિ=ઉદયાચલ પર્વત અર્થાત નિષેધ પર્વત તેને પામીને એટલે ઉદયગિરિના શિખરને પામીને, જેમ બીજો સૂર્ય પણ નિષધ પર્વતને પામીને પ્રકાશ કરે છે તેમ જૈન તીર્થરૂપ ઉદયગિરિને પામીને આ ગ્રંથ પણ પ્રકાશ કરે છે, બીજી રીતે નહિ
કેવા પ્રકારનો શાસનઉદયગિરિ છે? તો કહે છે કે –
જિન ભાષિત ધર્મ સાગરાનુગત, અર્થાત જિનેશ્વર ભગવંત વડે કહેવાયેલો એવો જે દાનાદિ લક્ષણવાળો ધર્મ તે રૂપી જે સમુદ્ર તેને અનુસરીને રહેલો : જેમ નિષધપર્વત, બન્ને બાજુથી સમુદ્રને અડીને રહેલો છે તેવી રીતે ધર્મસાગરરૂપી સમુદ્રને બન્ને બાજુથી સાગર સમુદ્રને અડીને રહેલો આ શાસન ઉદયગિરિ છે. અથવા તો સમુદ્રની સરખો એવો “આ કુપક્ષકૌશિક સહસ્ત્રકિરણ” છે.
જેમ સૂર્ય સમુદ્રમાં માંડલાં કરે છે તેમજ નિષધપર્વત પર પણ કરે છે. કહેવું છે કે :- ત્રેસઠ માંડલાં નિષધપર્વત પર અને બે માંડલાં બે જોયણ અંતરીત બાહા ઉપર અને ૧૧૯-માંડલાં લવણ સમુદ્ર ઉપર હોય છે. અહિં નિષધની અપેક્ષાએ સૂર્યના માંડલાં સમુદ્રમાં વધારે હોય છે. “જિનભાષિત ધર્મસાગરાનુગત” એ વિશેષણ દ્વારાએ આ ગ્રંથની રચના કરનારનું “ધર્મસાગર” એવું નામ પણ સૂચવ્યું, તેમ જાણી લેવું,
( આ પ્રમાણે તપાગચ્છરૂપ આકાશને વિષે સૂર્યદેશ શ્રી હીરવિજય સૂરિ શિષ્ય મહોપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજી ગણી વિરચિત-સ્વપજ્ઞ કુપક્ષકૌશિક સહસ્ત્રકિરણ નામના અને હીરવિજયસૂરિએ આપેલા પ્રવચનપરીક્ષા એ અપર નામવાળા ગ્રંથને વિષે “દિગંબરમત નિરાકરણ' નામનો બીજો વિશ્રામ પૂર્ણ થયો.
