Page Text
________________
૧રર છે
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ હવે આ વાતનો ભાવ એ છે કે ઋષભ આદિ ભગવંતોની અપેક્ષાએ હીન = ઊતરતા કાલમાં ઉત્પન્ન થયા હોવા છતાં પણ શ્રી પાર્શ્વનાથપ્રભુ, સર્વજનોને વિષે આદેય નામવાળા હતા. તેવી રીતે ઋષભદેવ આદિ તીર્થંકરો ન્હોતા. એવી રીતે વજૂવામી આદિની અપેક્ષાએ મહાવીરસ્વામીના જન્મનક્ષત્ર ઉપર સંક્રાન્ત થયેલ ભસ્મરાશિના માહાસ્યથી કુનૃપતિ અને કુપાક્ષિકોની બહુલતાવાળા કાળમાં ઉત્પન્ન થયા હોવા છતાં હીરવિજયસૂરિ જેવી રીતે માહાભ્યને ભજવાવાળા હતા, તેવી રીતે વજસ્વામી આદિઓ ન હતા, આ વાત વર્ણનમાત્ર નથી. કિંતુ પારમાર્થિક છે એ બતાવવાને માટે વિશેષણ દ્વારા હેતુ જણાવે છે.
કેવા પ્રકારના હીરવિજય સુગુરુવાર હતા? તો કહે છે કે ત્રિશીતપણે ચિત્ર એટલે = આશ્ચર્ય જેમ થાય તેવી રીતના કુપાક્ષિક મુખ્યોએ પણ પોતાના કુપક્ષનો પરિત્યાગ કરવા પૂર્વક સિત કહેતાં શ્વેતશુદ્ધ એવો પક્ષ અંગીકાર કર્યો છે જેમના વારામાં સમયમાં એવા. આનો ભાવ એ છે કે-કુપાક્ષિકોના મુખ્ય અગ્રેસર એવા અને પરિવારથી યુક્ત એવા લોંકામતી ઋષિ મેઘજી આદિએ નગરને વિષે શ્રેષ્ઠ એવા અમદાવાદમાં બધા રાજાઓમાં મુખ્ય એવા મુદ્ગલાધિપતિ શ્રી અકબરની સાક્ષીએ મહા મહોત્સવપૂર્વક પ્રવજ્યા આદિને સ્વીકારી! તેવી રીતનું કાર્ય પ્રાચીન આચાર્યોના રાજ્યમાં બન્યું નથી.
જો કે કોઈક કુપાક્ષિક, ક્યારેક પ્રવ્રજ્યાદિકને સ્વીકારતો જોયો છે અને સાંભળ્યો છે, પરંતુ તેના નાયકો એવી રીતે દીક્ષા લે તે તો હીરસૂરિ મ. ના રાજ્યમાં જ બન્યું છે, એ આશ્ચર્ય છે. આવું આશ્ચર્ય પણ ક્યાંથી થયું? એના માટે વિશેષણ દ્વારા હેતુ જણાવે છે.
કેવા લક્ષણવાળા શ્રી પૂજ્યના વારામાં (સમયમાં) તો કહે છે કે યુવતપૂર્વો =હં મોટું =ઢવતિ=ભાગ્ય તે યુવત તે ગુરુદેવતના=મોટા ભાગ્યના પૂર્ણ ઉદયે. એટલે કે-તીર્થકર નામકર્મના ઉદયની જેમ પૂર્વજન્મમાં ઉપાર્જિત કરેલી શુભ પ્રકૃતિના વિપાકનો અનુભવ છે જેમાં એવા મોટા ભાગ્યનો પૂર્ણ ઉદય થયે છતે. આ મોટા ભાગ્યનો ઉદય કેવળ ગુરુનો જ નહિં; પરંતુ તેમના ભક્તજનોને પણ હતો. તે આ પ્રમાણે ગુરુપક્ષે –ગુરુ મહારાજનો તેવા પ્રકારનો પુણ્યવિપાકનો ઉદય વર્તતો ન હોય તો કુપાક્ષિક અને કુનૃપથી વ્યાકુલ(વ્યાપ્ત) એવા કાલને વિષે પણ શ્રી ખંભાતમાં પ્રભાવના દ્વારાએ કરીને કોટિ સંખ્યાના દ્રવ્યોનો વ્યય સંભવે ખરો? ન જ સંભવે, તેમના ચરણ વિન્યાસે-પગ મૂકવામાં દરેક ડગલે રૂપાનાણું અને સોનામહોરો મૂકવાનું અને મોતીના સાથીયા આદિ રચવાવડે કરીને તીર્થંકરની જેમ પૂજાનો ઉદય પણ સંભવે નહિં.
હવે તેમના ભક્તપક્ષમાં જણાવે છે કે -
તેવા પ્રકારના કાલને વિષે પણ વિધાતાએ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર આ ત્રણેનો પિંડ કરીને જાણે એક મૂર્તિ બનાવેલી હોય એવા તે હીરવિજયસૂરિ ગુરુના ભક્ત શ્રાવકોમાં પણ પૂર્વજન્મોપાર્જિત શુભકર્મની પ્રેરણા વડે કરીને તેમજ ભાવિકાલમાં તેવા પ્રકારની ભવિતવ્યતાના વશ કરીને તેવા પ્રકારનો ભક્તિ ઉલ્લાસ સંભવે. ઉપદેશપદમાં કહ્યું છે કે –
पुण्णेहिं चोइया पुरकडेहि, सिरिभायणं भविअसत्ता। ગુરુનાનાસિ મદા, હેવમવ પઝુવાસંતિકા
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |