________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ એક જ ઘરે, અને તે પણ ખાસ ઉદ્દેશીને બનાવેલું ઓદન આદિનું ખાવું, પીચ્છિકા-કમંડલુ આદિ વડે કરીને યતિરૂપ ધારણ કરવું ઃ આમ ભોજન અને નેપથ્ય એ બન્ને ચિન્હોવડે કરીને સાક્ષાત અન્યતીર્થિક જેવા જ દેખાય છે તેથી કરીને જ્ઞાનીઓ = પંડિતોવડે કરીને દિગંબરો જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રથી રહિત જ છે એમ જાણવું || ગાથાર્થ-૬૨ |
હવે દિગંબરો કેવા છે? અને તીર્થ કોને આધીને છે? તેનો ઉપસંહાર કરતા કહે છે.
एवं किरिआहीणा, नगिणा णाणेण तित्थबाहिरिआ। सेअंबरेहिं तित्थं, जुत्तेहिं णाणकिरिआहिं॥६३॥
આ પ્રકારવડે કરીને ક્રિયાહીન એટલે કે જ્ઞાન-દર્શન અને ચારિત્રના ઉપચાર રહિત અને નેપથ્ય આદિથી રહિત, યથાવસ્થિત વસ્તુના પરિજ્ઞાનથી વિકલ્પ રહિત થયેલો દિગંબર, જૈન પ્રવચન બાહ્ય જ છે. અહિંઆ પ્રશ્ન કરે છે કે “પૂર્વે કહેલા જ્ઞાનાદિનો ઉપચાર તો શ્વેતાંબરે સ્વીકારેલાં આગમમાં દેખાય છે. પરંતુ અમે સ્વીકારેલા કોઈપણ આગમમાં નથી.” એમ જ કહેતો હતો તો હે દેવાનુપ્રિય! એથી જ કરીને તારા આગમ પણ સર્વજ્ઞમૂલક નથી, પરંતુ શિવભૂતિ વડે કરીને અને તેમના શિષ્ય કૌડિન્ય અને કોટ્રવીર દ્વારા પ્રવર્તેલા, પોતાની મતિના અનુસારે કલ્પના કરીને કૃત્રિમ બનાવેલા છે. સર્વશે ઉપદેશેલા આગમોની અંદર પૂર્વે કહેલા જ્ઞાનાદિ ઉપચારોનો સદ્ભાવ હોવાથી અમારા આગમો સર્વજ્ઞ મૂલક જ છે.
હવે તીર્થ કોના વડે પ્રવર્તે છે? તે ઉત્તરાર્ધથી કહે છે.
સાંપ્રતકાલે શ્વેતાંબરો વડે જ તીર્થ પ્રવર્તેલ છે. તે શ્વેતાંબરો પણ નામમાત્ર ધારી નહિ. કારણ કે કહેવાશે તે પૂનમીયા-ખરતરો આદિ નામમાત્રવડે કરીને શ્વેતાંબર કહેવાય છે. અને અમે કહેલા આગમોને એમણે સ્વીકારેલ છે. છતાં પણ પોત પોતાની મતિકલ્પનાએ વિકલ્પલા અર્થોની ઉદ્ભાવના કરવાવડે કરીને ઘણાં મનુષ્યોને તીર્થ તરફના પ્રષના કારણે વ્યગ્રાહિત કરતાં અને તારા કરતાં પણ કિલષ્ટ પરિણામવાલા તેઓ શ્વેતાંબરનામધારી આત્માઓ છે. અને તારી જેમ જ તેઓ પણ તીર્થબાહ્ય જ જણાવાશે. આથી કરીને તીર્થપ્રવર્તક એવા શ્વેતાંબરો કેવા પ્રકારના લક્ષણવાળા છે? જ્ઞાન અને ચારિત્રથી સંયુક્ત છે. નહિ કે તેમાંથી એકપણ વડે રહિત. તે જો તેવા એકાદિથી પણ રહિત હોય તો તીર્થપ્રવૃત્તિનો સંભવ નથી.
આગમમાં કહ્યું છે કે -ક્રિયા રહિત એવું જ્ઞાન હણાયેલું છે. અને જ્ઞાન વગરની ક્રિયા હણાયેલી છે. | ગાથાર્થ-૬૩ /
આ પ્રમાણે આઠ ગાથાવડે કરીને દિગંબરને તીર્થબાહ્ય જણાવ્યો. હવે બીજા પ્રકારવડે કરીને પણ દિગંબર તીર્થબાહ્ય છે એમ જણાવવા યુક્તિ બતાવે છે.
अहवा सव्वपसिद्धं सित्तुंजय-उज्जयंततित्थदुगं। जस्स य तं आयत्तं, सो संघो वीरजिणतित्थं ॥६४॥
