Page Text
________________
૧૧૬
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનવાદ સમિતિ ગુપ્તિને ભજવાવાળો થાય? કોઈપણ હિસાબે થાય નહિ.
સમિતિનો અભાવ આ રીતે અનેષણીય ભોજન કરનારો હોવાથી. સદોષી એવા આહારને ખાતા તેની વિરોધી એવી એષણા સમિતિ તને ક્યાંથી? અનેષણીય આહારને ખાઈને પોતાનું નિર્દોષભોજીપણું જણાવતો હોવાથી અસત્યભાષી એવા તારે ભાષાસમિતિ નથી. અને આદાનભંડમત્ત નિક્ષેપણા સમિતિ તો સંયમને ઉપકારી એવા વસ્ત્ર પાત્ર આદિ ધર્મોપકરણ ધારણ કરનારને જ હોય છે. આગમમાં કહ્યું છે કે “ઔધિક અને ઔપગ્રહિક આ બે પ્રકારની પાત્રાદિ ઉપધિ મુનિઓને હોય છે. તેને ગ્રહણ કરતા અને મૂકતા આ વિધિ કરવો જોઈએ. આંખથી પડિલેહણ કરીને પછી જયણાપૂર્વક સાધુએ પ્રમાર્જના કરીને લેવું અને મૂકવું એમ બન્ને પ્રકારે સદાસમિતિવાળો મુનિ હોવા જોઈએ.”
તથા તેવી રીતે પાંચમી સમિતિ “ઉચ્ચાર' શબ્દ જેની આદિમાં છે. અને પારિષ્ઠાપનિકા” જેને છેલ્લે છે તે (સમિતિ) પરઠવતી વખતે હોય છે. કહેવું છે કે ઉચ્ચાર = અંડિલ, પ્રશ્રવણ = માગું,ખેલ-નાસિકાનો મેલ, શરીરનો મેલ, આહાર, ઉપધિ, દેહ અથવા તો તેવા પ્રકારનું બીજું કાંઈ પરઠવા યોગ્ય વસ્તુ, વિસ્તીર્ણ -દૂર અવગાઢવાળું - બહુ નજીક નહિ–બીલ વર્જિત સ્થાનમાં ત્રસકાય બીજ અને પ્રાણથી રહિત ભૂમિમાં ત્યાગ કરવો -ઉત્તરાધ્યયન અ.૨૪. - ભોજનના અવસરે ઘી આદિથી યુક્ત અને ખરતા-વેરાતા એવા અનાદિકના કણોને ધારણ કરવા માટે ગૃહસ્થોવડે જ કરીને કુંડિકા આદિ માંડીને ખાઈ લીધા બાદ ગૃહસ્થો વડે જ એ એઠુંદાણા આદિ પરઠવાય છે. તેમાં તારે પારિષ્ઠાપનિકા સમિતિ ક્યાં છે?
તથા તેવી રીતે ગૃહસ્થના આચારવાલા એવા તને દુર્યાસમિતિ તો સંભવતી જ નથી. આ પ્રમાણે પાંચ સમિતિના અભાવે તારે મન-વચન અને કાયાના ગુપ્તિ પણ હોય જ કયાંથી?
હવે દિગંબર પ્રશ્ન કરે છે કે-“તો તો પછી તીર્થકરોને પણ સમિતિ આદિનો અભાવ થશે? તેઓને પણ વસ્ત્ર-પાત્ર આદિના અભાવ વડે કરીને પાંચ સમિતિનો અભાવ છે.” એમ જ કહેતો હો તો બોલીશ નહિ. તે તારકોનો તેવા પ્રકારનો કલ્પ હોવાથી પૂર્વે કહેલી યુક્તિવડે કરીને પાત્ર આદિના અભાવમાં પણ અસમિતિનો અભાવ જ છે અને અસમિતિનો અભાવ હોવાથી સમિતિનો સદ્ભાવ જ છે.
જેવી રીતે સિદ્ધના જીવોને પ્રત્યાખ્યાનનો અભાવ હોવા છતાં પણ અનાશ્રવિપણું હોવાથી. તેના પ્રતિપક્ષરૂપ એવા સંવરનો સદ્ભાવ સિદ્ધ થાય જ છે. તેવી રીતે વસ્તુતાએ તત્ત્વથી તે ઉક્ત પ્રકારની પાંચેય સમિતિઓ છે તે સાધુઓને ઉદ્દેશીને જ તીર્થકરોએ કહેલી છે. તીર્થકરના વર્ણનમાં કથંચિત સાધુપણાનું સામ્ય હોવાથી તીર્થકરોને પણ સમિતિ કહેલી છે. તેમ જાણવું. || ગાથાર્થ-૬૧ |
હવે પ્રવચનગમ્ય એવા જ્ઞાનાદિ ઉપચાર વડે કરીને હીન હોવાથી દિગંબરો પ્રવચનબાહ્ય છે. એવું નહિં. પરંતુ બીજા પ્રકારે પણ પ્રવચન બાહ્ય છે. એ પ્રકારાન્તર બતાવે છે.
भोअणनेवत्थेहि अ, पच्चक्खं अण्णउत्थिआ नगिणा। नगिणा णाणाईहिं, णाणीहिं ते मुणेयवा॥६२॥
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |