________________
૯૪ ૪ ' કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ
વાદી પ્રશ્ન કરે છે કે “કનક આદિનાં અપરિગ્રહની આપત્તિવડે કરીને જગતમાં કોઈપણ પરિગ્રહ નહિ બની શકે અને એ પ્રમાણે થયે છતે પરિગ્રહ અને અપરિગ્રહની વિચારણાને અંજલિ આપવા જેવું શું નહિ થાય?” એમ જો કહેતો હોય તો કહીયે છીએ કે તમારી પંડિતાઈ ખરેખર અભૂત છે. અમે સ્વરૂપવડે કરીને વિદ્યમાન સુવર્ણ આદિ વસ્તુસમુદાયને પરિગ્રહ કે અપરિગ્રહ નથી કહેતા; પરંતુ સંયમને ઉપધાત કરનાર અને મૂછ વિષયક હોય તેને પરિગ્રહ કહીયે છીએ. વિશેષ આવશ્યક ભાષ્ય
तम्हा किमत्थि वत्थु, गंथोऽगंथो व सबहा लोए। गंथोऽगंथो व मओ, मुच्छममुच्छाहिं निच्छयओ॥१॥२५७३॥ वत्थाइ तेण जं जं, संजमसाहणरागदोसस्स।
तं तमपरिग्गहो चिअ, परिग्गहो जं तदुवघाई॥२॥२५७४॥
એની ટીકાનો એકભાગ આ પ્રમાણે છે. તેવી વસ્તુ લોકમાં નથી કહી કે જે પોતાના સ્વરૂપવડે કરીને સર્વથા ગ્રંથ કે અગ્રંથ બને એવી એકેય વસ્તુ નથી. તેથી જ કરીને મૂછ એ જ પરિગ્રહ કહેલો છે. તેના
એવું વચન હોવાથી જે વસ્ત્ર-દેહ-આહાર-સુવર્ણ આદિની અંદર મૂછ ઉત્પન્ન થાય તેને નિશ્ચયથી=પરમાર્થથી ગ્રંથ-ગાંઠ કહેલ છે અને જે પદાર્થને વિષે મૂછ ન થાય તે અગ્રંથ રn આ જ વાતને વધારે સ્પષ્ટ કરે છે.
તે કારણથી રાગ વગરના અને દ્વેષ વગરના આત્માઓને સંયમના સાધનરૂપ એવા જે વસ્ત્રાદિ છે તેને અપરિગ્રહ કહેલો છે અને સંયમના જે ઉપઘાતક સાધનો છે તેને પરિગ્રહ કહેલો છે અને તેથી કરીને વસ્ત્ર-પાત્રાદિ જે છે તે સંયમોપકારક છે તે વાત અહિંઆ જ અને આગળ પણ કહેવાશે. || ગાથાર્થ-૨૮
હવે પછીની ગાથામાં સ્ત્રીઓને વસ્ત્રોનો જે પરિભોગ છે તે શું તીર્થકરોનો ઉપદેશેલો છે? ઈત્યાદિરૂપ જે ત્રણ વિકલ્પો અને એ ત્રણ વિકલ્પરૂપી ત્રિશૂલથી હણાયેલો અને તેથી વ્યાકુલિત થયેલો અને પલાયનની દિશાને નહિ પામતો એવો દિગંબર હવે “સ્ત્રીઓને બ્રહ્મચર્યના પાલન માટે વસ્ત્ર કહ્યું છે એ પ્રમાણે કહે છે. તો એ વાત તો “સર્વવિરતિને અનુકૂલ જ છે' આવું અમારું વચન સાંભળીને દિગંબરોઓ હવે શું કરવું? તેના માટે ઉપદેશ આપે છે.
ता जह देहं संजम-भारुव्वहणत्थमनमाईहिं। . पोसिजा तह नियमा, पालेहिवि चीवराईहिं ॥२६॥ પૂર્વે કહેલું દેહ-શરીર, સંયમભારને વહન કરવા માટેનું સાધન છે. અને તેથી તેને અશન-પાન
