________________
કુપક્ષકોશિકસહસ્રકિરણાનુવાદ
વૈષમ્યપણામાં પણ ઉર્ધ્વગમનમાં ભેદ નથી. તે કારણ વડે કરીને સ્ત્રીઓને મુક્તિ હોય છે. માંદા માણસને કડવા ઔષધ પાવાની જેમ આ યુક્તિઓનો સમુદાય, નહિં ઇચ્છતા છતાં એવા દિગંબરના ગળે વળગી તેમ જાણ. ।। ગાથા-૨૫ ॥
૯૨
હવે સ્ત્રીઓને ચારિત્ર નહિં અંગીકાર કરવામાં ત્રિવિધસંઘની આપત્તિ આવવાવડે કરીને પોણું તીર્થ થશે. એ પ્રમાણેના વિચારથી બાહ્ય એવો દિગંબર શંકા કરે છે કે
अबला चीवरवरिआ चीवरवरिआण होइ ममकारो ।
ममया परिग्गहो खलु, तेणं नो थीण चारितं ॥ २६ ॥
તુચ્છ સત્ત્વવાળી એવી સ્ત્રીઓ વસ્ત્રથી ઢંકાયેલી હોય છે. અને વસ્ત્રથી ઢંકાયેલી સ્ત્રીને મમતા તથા પરિગ્રહ હોય છે. આગમમાં મુચ્છા હિો વૃત્તો એ પ્રમાણેનું વચન છે તેથી કરીને પરિગ્રહપણું હોયે છતે સ્ત્રીઓને ચારિત્ર હોય નહિં. ॥ ગાથા-૨૬ |
હવે ચારિત્રના અભાવથી શું થાય? તે કહે છે.
चरणाभावा मोक्खो, इत्थीणं नत्थि तत्थ को दोसो ? |
न हि सामग्गी अभावा, कजं उप्पज्जए किंचि ॥२७॥
ચારિત્રના અભાવથી સ્ત્રીઓને મોક્ષ નથી. એમ કહેવામાં શું દોષ? કોઈ પણ જાતનો દોષ
નથી. સામગ્રીના અભાવે કરીને અવિકલ એવા કારણના અભાવે કરીને જેમ ઘડા આદિનું કાર્ય ઉત્પન્ન થતું નથી તેમ ચારિત્રના અભાવથી સ્ત્રીઓને મોક્ષનો અભાવ છે. ।। ગાથા-૨૭ । આ પ્રમાણેના દિગંબરના પૂર્વ પક્ષને દૂષિત કરવા જણાવે છે કે
जइ इत्थीणं वत्थं, सहजायं ता तउव्व नो दोसो । अह बंभव्वयहेऊ, तोऽणुगुणं
સવિÍારા
તેં જે કહ્યું કે ‘સ્ત્રીઓ વસ્ત્રથી આવૃત છે.’ તો તે વસ્ત્ર, શું સ્ત્રીઓને સાથે જન્મ્યું છે? કે બ્રહ્મચર્યના પાલનના માટે છે? પહેલો પક્ષ પ્રત્યક્ષ બાધિત છે. કારણ કે સ્ત્રીઓને ચામડીની જેમ વસ્ત્ર સાથે જન્મવું જોયું કે સાભળ્યું નથી. તેને જો સહજાત માનીયે તો ચામડીની જેમ વસ્ત્ર પણ પરિગ્રહ ન થાય.
અને બીજા પક્ષની અંદર વસ્ર ચારિત્રને અનુકૂલ છે. કારણ કે બ્રહ્મચર્યનું જે કારણ હોય તે ચારિત્રના અભાવનો હેતુ નથી હોતો. શીત-ઉષ્ણના સ્પર્શની જેમ વિરુદ્ધ હોવાથી, અને તેથી કરીને સિદ્ધ છે કે વસ્ત્ર ધારણ કરવું. તે જ ચારિત્રનો હેતુ છે.
વળી હે દિગંબર! સ્ત્રીઓને વસ્ત્રનો પરિભોગ જે છે તે તીર્થંકરોએ ઉપદેશેલો છે? કે તારા મતના આકર્ષક એવા શિવભૂતિવડે કરીને પ્રરુપાયેલો છે? કે અશક્ય પરિત્યાગથી કહેલો છે?
