Page Text
________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ - “સંઘ સંદા, ઉત્ત વ યુનાહિં માવ. નિ. (૧૬૦) સંઘયણ, સંસ્થાન અને ઉચ્ચપણું કુલકરોની જેવું હોય છે વળી સત્ત્વ એટલે સાહસપણું-પરિષહ સહન આદિમાં પોતાના પ્રાણનો નાશ થાય ત્યાં સુધીનું અસંદેશ ધૌર્ય સ્ત્રીઓને વિષે લોકમાં પણ પ્રતીત જ છે. કહ્યું છે કે “રાગ અથવા દ્વેષ સ્ત્રીઓમાં કોઈ લોકોત્તર જ હોય છે. કારણ કે પોતાની ઉપરના રાગીને વિષે પ્રાણ ન્યોછાવર કરે છે. અને પોતાના દ્વેષીના પ્રાણો પણ ખેંચી લે છે.” અને એથી જ કરીને કેટલીક સ્ત્રીઓમાં પતિ મરી ગયે છતે તેની ઉપરના અનુરાગવડે કરીને અથવા તો સતીપણાની ખ્યાતિના હેતુભૂત એવા અભિમાનવડે કરીને અગ્નિમાં પણ નિઃશંક પ્રવેશ કરે છે, એ તો તને પણ પ્રતીત જ છે-ખાત્રીવાળું છે. તેવી રીતે “સમ્યકત્વ એટલે યથાર્થ વસ્તુની શ્રદ્ધા છે તેમાં નથી' એમ જ કહેતો હોય તો તે એ પ્રમાણે નથી. કારણ કે પહેલાં સંહનન આદિથી યુક્ત એવી મનુષ્યગતિને જ ક્ષાયિક સમ્યકત્વનું નિમિત્ત કહેલું હોવાથી. તેમજ સર્વવિરતિનો જે અધ્યવસાય એટલે પરિણામ તે પણ સ્ત્રીઓમાં યુક્ત જ છે. જો એમ ન હોય તો ત્રિવિધ સંઘની આપત્તિ થયે છતે તીર્થ અને તીર્થકરના સ્વરૂપની હાનિનો જ પ્રસંગ આવે. કારણ કે તીર્થ-ચતુર્વિધ શ્રમણ સંઘ કહેલો છે અને તેના કર્તા તીર્થંકર હોય છે. તેનું સ્વરૂપ સહુને સંમત છે. અને અવ્યવધાનવડે કરીને-આંતરાં વગરના કારણવડે કરીને યથાખ્યાત ચારિત્ર જ મોક્ષનું અંગ છે. અને તે સ્ત્રીઓમાં ન સંભવે તેમ ન કહેવું. કારણ કે ક્ષાયિક સમ્યત્વની જેમ યથાખ્યાત ચારિત્રનું પણ અવિરોધીપણું છે સામગ્રીની તુલ્યતા બંનેમાં હોવાથી છે. તેમજ બીજું પણ દાનાદિક એટલે કે-દાન-શીયલ-તપ અને ભાવનારૂપી ધર્મકૃત્ય સ્ત્રીઓમાં દેખાય છે. એ પ્રમાણેની વિચારણામાં ધર્મકૃત્યને આશ્રીને પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં દુર્બળતા નથી. પરંતુ પુરુષોની સમોવડી સ્ત્રીઓ છે. || ગાથા-૨૦ ||
હવે પુરુષની અપેક્ષાએ કરીને સ્ત્રીઓનું ધર્મમાં પણ દઢતાપણું સંભવે છે તે દર્શાવે છે. तित्थयराणं जणणी, इत्थीवग्गंमि तेण जिणधम्मो।
थीणं तिब्बो रागो, तेणेव न सत्तमीगमणं॥२१॥
તીર્થકર ભગવંતોની માતાઓ સ્ત્રીવર્ગમાંથી જ થયેલી છે. એટલે સ્ત્રી જાતિમાં જ તીર્થકરની માતા રહેલી હોય છે. અને તે કારણથી પુરુષની અપેક્ષાએ સ્ત્રીઓને જિનેશ્વર ભગવાનના ધર્મમાં તીવ્ર રાગ હોય છે. અને આમ હોવાથી તે કારણવડે કરીને જ અમે કલ્પના કરીએ છીએ કે સ્ત્રીઓને સાતમી નરકે જવાપણું નથી. ભાવાર્થ તો આ પ્રમાણે જ્ઞાનાદિ લક્ષણ એવો જે ધર્મ તેના આધારભૂત તીર્થ છે. અને તેના સ્થાપક તીર્થકર જ છે. અને તે તીર્થની અવિચ્છિન્ન પ્રવૃત્તિના કારણભૂત ગણધર આદિ સાધુઓ છે. અને તે બધાની માતાઓ સ્ત્રીઓ જ છે. અને માતાઓનો પોતાના પુત્રોને વિષે અકૃત્રિમ સ્નેહ હોય છે. અને તે કારણથી પિતા આદિની અપેક્ષાએ માતાઓ પોતાના સંતાનોને અતિનેહ પૂર્વક પાલન કરે છે. આ જગતની સ્થિતિ છે.
આ કારણથી જ ભગવાન્ ઋષભદેવ પ્રવ્રજિત થયા બાદ પુત્રના નેહવડે કરીને શોકના અશ્રુઓને છોડતી અને નિસ્તેજ લોચનવાળી થયેલી એવી મરૂદેવી માતા, ભરત મહારાજાને આ પ્રમાણે
| SR No. | 022027 |
| Book Title | Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar |
| Publisher | Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 502 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |