________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ અનુકરણ કરવાનું છોડતો હોય તો જ. ગુરુ શિષ્યના સંબંધમાં આજ્ઞાનું જ પ્રાધાન્યપણું હોવાથી. આ વાતનો ભાવ એ છે કે જેમ દ્રવ્યવૈદ્યના ઉપદેશ મુજબ ચાલતો રોગી નિરોગતાને પામે છે. તેમ તીર્થંકરના અનુકરણથી રહિત થયેલો એવો અને જિનાજ્ઞામાં પ્રવર્તતો એવો ભાવરોગી આત્મા મોક્ષને પામે છે. આનાથી જે વિપરીત કરતો હોય એટલે આજ્ઞાને ઓળંગીને નટની જેમ તેનું અનુકરણ કરતો હોવા છતાં પણ અનંતકાળ સુધી નરક આદિમાં કલેશને પામે છે. કહેલું છે કે
"रण्णो आणाभंगे, इक्कच्चिअ होइ निग्गहो लोए।
सवण्णुआणभंगे, अणंतसो निग्गहं लहइ॥१॥ રાજાની આજ્ઞાનો ભંગ કરનારનો લોકમાં એકજ વાર નિગ્રહ થાય છે અને સર્વજ્ઞની આજ્ઞાનો એક વાર ભંગ કર્યો છતે અનંતવાર નિગ્રહ પામે છે.” અને એથી જ બીજી વાત દૂર રહો; પરંતુ જિનેશ્વર ભગવાનની આજ્ઞાથી પરાભુખ થયેલો આત્મા મહાવિભૂતિ પૂર્વક જિનેશ્વર ભગવંતને પૂજતો હોય તો પણ તિરસ્કારને પાત્ર છે. કહ્યું છે કે
“શાળાઉંડારી, નવિ તિવા મહાવિન્યૂઝ,
___ पूएइ वीअरायं, सबंपि निरत्थयं तस्स ॥१॥ ' “આજ્ઞાનું ખંડન કરનારો આત્મા, મહાન્ વિભૂતિએ કરીને ત્રિકાલ જિનેશ્વર ભગવંતનું પૂજન કરતો હોય તો પણ તેનું તે બધું નિરર્થક છે.” અને એથી કરીને તે દિગંબર! તારા કહેવા પ્રમાણે તીર્થંકરનું શિષ્યપણું તારું હોવાથી તેના આકાર આદિ તને જો પ્રમાણ છે તો તેનો ઉપદેશ પણ તને પ્રમાણ હો. તથા નગ્નવ્રતના સ્વીકાર કરવા વડે કરીને આંત્માને શું કામ છૂપાવે છે? નગ્નાદિવ્રતરૂપ જે કષ્ટ છે તે જ આત્માના કર્મક્ષયનું કારણ નથી. પરંતુ કર્મક્ષયનું કારણ જિનાજ્ઞા જ છે. કહેલું છે કે– વિશિષ્ટ આવા કષ્ટો કર્મક્ષયપ્રતિ અકારણરૂપ હોવાથી જિનાજ્ઞા જ કર્મક્ષય પ્રતિ કારણ છે.” તેથી કરીને ચૌદ ઉપકરણોથી વિશિષ્ટ એવા અને તીર્થકરોએ ઉપદેશેલ અને અમને પણ ઇષ્ટ એવા વિકલ્પી માર્ગનો જ સ્વીકાર કર. | ગાથા-૧૭ II
હવે ઉપકરણોના અભાવમાં દોષની દિશાને બતાવતાં જણાવે છે કે उवगरणाणमभावे, न हुंति समिईउ संजमो कत्तो? . तयभावाउ नराणं, तूब्भ मए नेव निवाणं ॥१८॥
વસ્ત્રપાત્રાદિ ઉપકરણના અભાવમાં ઇર્યા-ભાષા-એષણા-આદાન-પારિષ્ઠાપનિકા સમિતિઓ ન હોય. અને એ પાંચ સમિતિના અભાવમાં સંયમ ક્યાંથી હોય? અને સંયમના અભાવથી તારા મતમાં સ્ત્રીઓની જેમ પુરુષોને પણ મોક્ષ સંભવતો જ નથી. સંક્ષેપ કરીને અર્થ જણાવ્યો. ભાવાર્થ તો આ પ્રમાણે –વસ્ત્રના અભાવમાં ઠંડી-તડકો-પવન-પાણી આદિના ઉપદ્રવમાં તેવી પ્રકારની ધીરજ-સંહનન આદિના બલ રહિત એવો સાધુ જલ્દી જલ્દી જતો અને આવતો હોવાથી તેને ઈર્ષા સમિતિ ન હોય
