________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ તીર્થકરો છદ્મસ્થાવસ્થામાં પણ ચાર જ્ઞાનથી સહિત હોય છે, અતિશયથી સંપન્ન હોય છે, અછિદ્ર હાથવાળા હોય. અને સમસ્ત પરિસહો જિત્યાં છે તેવા હોય છે. તેથી કરીને તેઓને વસ્ત્ર આદિનો અભાવ હોવા છતાં પણ સંયમવિરાધના આદિ દોષો લાગતાં નથી. આ કારણથી તીર્થકરોને વસ્ત્ર આદિ સંયમના ઉપકારી પણ નથી. અકિંચિકર હોવાથી : વળી જે એક દેવદૂષ્ય ગ્રહણ કરીને તીર્થકરો દીક્ષા અંગીકાર છે. તે વસ્ત્ર સહિતનો ધર્મ માટે પ્રરૂપવો છે' એ જણાવવા માટે અને આ કહેવા વડે કરીને તીર્થકરોને વસ્ત્રનો સર્વથા અભાવ જ હોય છે' એવા દિગંબરના અભિપ્રાયને તિરસ્કાર્યો. કારણ કે જ્યાં સુધી દેવદૂષ્ય વસ્ત્ર ધારણ કરવાપણું છે ત્યાં સુધી તીર્થકરો પણ સચેલક હોય છે. વળી તીર્થકરોનું અનુકરણ કરવા જતાં છાસ્થકાલને વિષે તીર્થકરોએ “ધર્મોપદેશ દેવો, શિષ્યને દીક્ષા દેવી, અંગઆદિનું અધ્યયન કરવા આદિનો અભાવ હોવાથી તારે પણ છદ્મસ્થકાલમાં આ બધું વિચ્છિન્ન થશે. (૮)
“અમો જિનકલ્પિકનું આચરણ કરીએ છીએ” એવો તારો વિકલ્પ હોય તો તે પણ સુંદર નથી. કારણ કે તેવા પ્રકારની લબ્ધિને ધારણ કરવાવાળા હોય તે જ જિનકલ્પિકો વસ્ત્રને ધારણ કરતાં નથી. બાકી બીજા જિનકલ્પીઓ વસ્ત્રને ધારણ કરવાવાળા હોય છે. અને એથી જ કરીને જિનકલ્પિક મુનિઓને ઉત્કૃષ્ટથી બાર પ્રકારનો ઉપધિ જણાવેલો છે. (૯) ,
આ પ્રમાણેનો વસ્ત્રનો અભાવ સાધવા માટે દિગંબરોએ ઊભા કરેલા નવેય વિકલ્પોનો નિરાસ કર્યો, એ પ્રમાણે જાણવું / ગાથાર્થ-૬ II હવે દિગંબર શંકા કરે છે કે :
सीसो गुरुअणुहारी, रूवेणवि अण्णहा कह णु सीसो ?। तेण वयं जिणसीसा, गुरूवि अम्हाण जिणणाहो॥८॥ नेवं जुत्तं . जत्तो, सीसो गुरुवयणसंठिओ निच्चं ।
सुगुरूवि हिउवएसी, अहिअस्स निवारगो सीसे॥८॥ - “શિષ્ય, રૂપે કરીને પણ ગુરુસદેશ હોવો જોઈએ. આચારથી તો હોય જ. જો એમ ન હોય તો શિષ્ય શેનો કહેવાય? અર્થાત્ ગુરુને અનુરૂપ શિષ્ય હોય એ કારણથી અમે પણ જિનેશ્વર ભગવંતના શિષ્યો છીએ. તે જિનેશ્વર ભગવંત અમારા પણ ગુરુ છે.' એ પ્રમાણેનો દિગંબર આશય જણાવ્યો. ISા દિગંબરના આ આશયનું નિરસન કરતાં જણાવે છે કે “ગુરુનું અનુકરણ કરવાવાળા શિષ્યો છીએ” એવું બોલવું પણ યોગ્ય નથી. તેથી તો તારું શિષ્યપણું જ હણાય છે. અરિહંત ભગવંતો પોતાના આત્માને શિષ્યપણા તરીકે હું અમુકનો શિષ્ય છું' એ પ્રમાણે જણાવતાં નથી. અને તું તો તીર્થંકરનો શિષ્ય છુંએમ બોલે છે તો તેમાં તીર્થકરની અનુરૂપતા ક્યાંથી રહી? એ તારું દૂષણ ખરેખર માતા વંધ્યા એ ન્યાયની ઉપેક્ષા કરીને પણ ગુરુ શિષ્યનું સ્વરૂપ કહે છે.
શિષ્ય હંમેશા ગુરુવચનમાં રહેવાવાળો હોય અને ગુરુની આજ્ઞામાં તત્પર હોય. ગુરુ પણ હિતનો ઉપદેશ દેનારા હોય અને અહિતનું નિવારણ કરવાવાળા હોય છે. મેં ગાથાર્થ-૮ ||
પ્ર. ૫. ૧૧
