________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૭૧ ન હોવા છતાં પણ મૂછવડે કરીને સંતાડીને રાખી. અને ગોચરચર્યામાંથી પાછા આવ્યા પછી તે રત્નકંબલની સાર-સંભાળ હંમેશાં લે છે પણ તેનો ઉપયોગ કરતો નથી. ત્યારે ગુરુમહારાજે જાણ્યું કે આ શિવભૂતિ આમાં અત્યંત મૂર્છાવાળો છે. એમ જાણીને એક દિવસ તે બહાર ગયો ત્યારે તેની ગેરહાજરીમાં રત્નકંબલને ફાડી નાંખીને સાધુઓના પગલૂછણાં કરી નાંખ્યા!
આ વ્યતિકર જાણીને કષાયથી કલુષિત થઈને આ શિવભૂતિ રહે છે. હવે તેમાં એક વખતે આચાર્ય મહારાજા, જિનકલ્પિકોનું વર્ણન કરે છે. તે આ પ્રમાણે :
जिणकप्पिआ य दुविहा, पाणिपाया पडिग्गहधरा य। पाउरणमपावरणा, इक्किक्का ते भवे दुविहा ॥१॥ ટુ-9-તિરા-૨-૩-૨-૫-૪-નવ-૬-ર-દૌરવ-૭-વારસ-ડો एए अठ्ठविगप्पा, जिणकप्पे हुंति उवहिस्स॥२॥ त्ति।
(બાવરવૃત્તિ-પ્રવચનપરીક્ષા-૬૨-૪૬૪-
પંન્યા ) આ બે ગાથાનો અર્થ આ પ્રમાણે છે – - જિનકલ્પિકો બે પ્રકારના હોય છે. એક કરપાત્રી અને બીજા પાત્રને ધારણ કરવાવાળા. એક વસ્ત્રવાળા હોય છે. અને બીજા વસ્ત્ર વગરના હોય છે. તેમાં વસ્ત્રવાળા કેટલાક જિનકલ્પિકોને રજોહરણ અને મુહપત્તિ આ બે પ્રકારની ઉપાધિ હોય છે. કેટલાકને કપડા સાથે ત્રણ ઉપાધિ હોય છે. અને કેટલાકને બે કપડાં-રજોહરણ ને મુહપત્તિ હોય છે. કેટલાકને ત્રણ કપડાં રજોહરણ અને મુહપત્તિ એમ પાંચ હોય છે. અને કેટલાકને રજોહરણ-મુહપત્તિ અને સાત પ્રકારનો પાંત્રનિર્યો. એમ થઈને નવ પ્રકારની ઉપાધિ હોય છે. આ પાંચમો ભેદ. અને છઠ્ઠા ભેદની અંદર આ જ ઉપધિ અને એક કપડો આ દશ પ્રકારના થયા.
સાતમા ભેદમાં પૂર્વે જણાવેલી નવ ઉપધિ અને બે કપડાં. આઠમાં પ્રકારમાં પૂર્વે કહેલી નવ ઉપધી અને ત્રણ કપડાં આમ બાર પ્રકારની ઉપાધી હોય છે. આમ જિનકલ્પીકોને-૨-૪-૫-૭-૯-૧૦૧૧-૧૨ આમ આઠ ભાગે ઉપધિવાળા જિનકલ્પિકો હોય છે.
આ સાંભળીને શિવભૂતિએ કહ્યું કે “જો આ પ્રમાણે છે તો સાંપ્રતકાળે ઔધિક અને ઔપગ્રહિક આટલી ઉપધિ કેમ ગ્રહણ કરાય છે? તમે જણાવો છો તે જિનકલ્પ કેમ ન કરાય?' ત્યારે ગુરુ મહારાજે કીધું કે-“સંહનન આદિના અભાવથી જંબુસ્વામીના નિર્વાણ પછી આ જિનકલ્પ વિચ્છિન્ને થયેલ છે. તેથી સાંપ્રતકાલે કરી ન શકાય. ત્યારે શિવભૂતિએ કીધું કે-“ હું જીવતો હોઉં અને તે નાશ કેમ પામે? હું જ તેનો સ્વીકાર કરું છું. પરલોકના અર્થીએ નિષ્પરિગ્રહ એવો તે જિનકલ્પ સ્વીકારવો જ જોઈએ. કષાય-મૂચ્છ-આદિ દોષોના ભંડાર અને પરિગ્રહના અનર્થવાળું એવું આ ઉપધિગ્રહણ શું કામ જોઈએ? અને એથી કરીને શ્રુતની અંદર સાધુનું નિષ્પરિગ્રહપણું કહેલું છે. વળી જિનેશ્વર ભગવંત અચેલક જ હોય છે. એ કારણથી અચેલકત્વ = વસ્ત્રરહિતપણું સુંદર છે.” આ
