Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
URR
अनुयोगद्वारसूत्रे भयसमवतारेण तु मायायां समवतरति, आत्मभावे च। एवं-माया लोभादिषु चापि प्रत्येकम् आत्मसमवतारेण आत्मभावे समवतरति, तदुभयसमवतारेण उत्तरोतरस्मिन समवतरति आत्म भावे च । अत्र सूत्रकारः संग्रहणी गाथामाह-कोहो माण' इत्यादि । अयं भावः-औदयिकभावरूपत्वात् क्रोधादयो भावसमवतारेऽधि कृताः। तत्र-अहङ्कारमन्तरेग क्रोधो न भाति, प्रत्युत अहङ्कारवानेव क्रुध्यति, मान में भी रहता है । और निज में भी रहता है । (एवं माणे, माया, लोभे, रागे, मोहणिज्जे अट्ठकम्मपयडीओ आयसमोयारेणं आयभावे समोयरह तदुभयसमोयारेणं छबिहे भावे समोघरह आयभावे य) इसी प्रकार मान, लोभ, राग, मोहनीय, और अष्टकर्मप्रकृतियां ये प्रत्येक आत्मसमवतार की अपेक्षा अपने २ निज भाव में अवतरित होती है। तथा उभयसमवतार की अपेक्षा से मान का माया में और आत्मभाव में, माया का लोभ में तथा आत्मभाव में लोभ का राग में और आत्मभाव में, राग का मोह में तथा आत्मभाव में मोह का अष्टकर्म प्रकृतियों में एवं आत्मभाव में अष्टकमकृलियों का छह प्रकार के भावों में तथा आत्मभाव में समवतार होता है। यहां सूत्रकारने जो 'कोहो माणं इत्यादि गाथा कही है सो इसी अभिमाय को पुष्ट करने के लिये कही है । जिसका तात्पर्य यह है-कि क्रोधादिक औदारिक भावरूप हैं। इसलिये उन्हें भावसमवतार में गिना सभवतारनी अपेक्षा मानमा २ छे. मने निभा ५६ छ. (एव माणे, माया, लोभे, रागे, मोहणिज्जे अट्टकम्मपडीओ आयसमोयारेणं आयभावे समो. याति तदुभयसमोयारेणं छविहे भावे समोयरइ आयभावे य) मा प्रमाणे માન, માયા, લેભ, રાગ, મેહનીય અને અષ્ટકમ પ્રકૃતિએ આમાંથી દરેકે દરેક આત્મસમવતારની અપેક્ષાએ પિતપતાના નિજ ભાવમાં અવતરિત હેય છે. તેમજ ઉભય સમવતારની અપેક્ષાએ માનને માયામાં અને આત્મભાવમાં લેભને રાગમાં અને આત્મભાવમાં, રાગને મેહમાં તેમજ આત્મભાવમાં, મોહને અષ્ટ કમ પ્રવૃતિઓમાં તેમજ આત્મભાવમાં અષ્ટ કર્મપ્રકૃતિઓના ૨ પ્રકારના ભામાં તેમજ આત્માભાવમાં સમાવતાર હેય છે. અહીં સૂત્રકારે २ 'कोहो माण' त्याहि गाथा ४४ी छे ते मे मनिप्राय पुष्ट ४२१॥ માટે કહી છે. જેનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે-કોદિક ઔદયિક ભાવરૂપ છે, એથી તેમને ભાવ સમવતારમાં ગણવામાં આવેલ છે. અહંકાર વગર કોષ ઉત્પન થાય નહિ અહંકારી પ્રાણી જ ક્રોધ કરે છે,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |