Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगहारो शङ्खत्वमपि नास्ति, ओ द्विभविकादिद्रव्यशङ्खत्वेन नोक्त इति । एकमविकादित्रिविधोऽपि शङ्खः कालतः क्रियचिरं भवतीत्याह-एगमविए णं भंते ! इत्यादि। एकमविकः खलु भदन्त ! शङ्खः एकभविक इति व्यपदेशेन कालतः कियश्चिरं भवति ? उत्तरयति-जघन्येन अन्तर्मुहूर्त भवति उत्कर्षेण पूर्वकोटीम् । अयं भावःशंखता का अव्यवहित कारण नहीं होता है । एक भविक जीव ही भाव शंखता का अव्यवहित कारण होता है । अतः उसे ही द्रव्यशंख कहा गया है। जीव मरकर शंख की ही पर्याय में उत्पन्न होनेवाला हो उसी का नाम एक भविक द्रव्यशंख है । द्विभविक आदि ऐसे नहीं होते हैं । क्योंकि वे मरकर शंख की पर्याय में ही प्रथम भवरूप से उत्पन्न नहीं होते-दुसरी पर्याय में उत्पन्न हो जाते हैं । इसलिये उनमें भावखिता के प्रति कारणता नहीं बनती । और इसलिये उनमें द्रव्यशंखता? भी नहीं कही गई है। एकभविक आदि जो तीनों प्रकार के ये शंख जीव हैं, उनमें से जो (एगभविए णं भंते) हे भदन्त ! जो एकमविक जीव है, वह (एगभविएत्ति) एकभविक इस नामवाला (कालओ) काल की अपेक्षा (केविरं भवह) कितने समय तक रहता है ?
उत्तर--(जहण्णेणं अंतोमुहुत्त उक्कोसे णं पुवकोडी) एक भविक जीव एकभविक इस नामवाला जघन्य से तो एक अन्तमुहर्त तक रहता है । इसका तात्पर्य यह है कि-'पृथिवी आदि किसी શંખતાના અવ્યહિત કારણ થતા નથી. એકભાવિક જીવ જ ભાવ શખતાના અવ્યવડિત કારણ હોય છે. એથી તેને જ દ્રશંખ કહેવામાં આવેલ છે. જે જીવ મરણ પામીને શંખ પર્યાયમાં જ જન્મ પામનાર હોય તેનું જ નામ એક ભવિક દ્રવ્યશંખ છે દ્વિભાવિક વગેરે એવા હોતા નથી, કેમકે તેઓ મરણ પામીને શંખ પર્યાયમાં જ પ્રથમ ભવરૂપમાં ઉત્પન્ન થતા નથી, પરંતુ બીજી પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. એટલા માટે તેમનામાં ભાવશંખતા પ્રત્યે કારણુતા ઉપસ્થિત થતી નથી અને તેથી જ તેમનામાં દ્રવ્યશંખતા પણ કહેવામાં આવી નથી. એક भावि पोरे २ त्रय प्रशना मा २५ वे छे. तमामाथी (एगभविए णं भंते) BRE! २ सेमपि ७१ छ, त (एगभविएत्ति) : मावि नाम: पाणी (कालओ) सनी अपेक्षासे (केवविरं भवइ) मा समय सुधी २७ छ ?
उत्तर-(जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उसेणं पुवकोडी) मेqि४ ७१ નામવાળે જઘન્યથી તે એક અન્તર્મુહૂર્ત સુધી રહે છે અને ઉત્કૃષ્ટથી તે એક
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |