________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २१३ नारकादीनामौदारिकादिशरीरनि० ४१५ यिकाणां भदन्त ! कियन्ति वैक्रियशरीराणि प्रज्ञप्लानि, गौतम ! वैक्रियशरीराणि द्विविधानि प्राप्तानि, तद्यथा-बद्धानि च मुक्तानि च । तत्र खलु यानि तानि बद्धानि तानि खलु असंख्येयानि असंख्येयाभ्य उत्सर्पिण्यवसर्पिणीभ्यः अपहियन्ते ही जानना चाहिये । अर्थात् पूर्व प्रज्ञापननयकी अपेक्षा से नारक जीवों के औदारिक शरीर होते हैं। क्योंकि नारक का जीव जब पूर्वभव में तिर्यगादि नाना पर्यायों में था तब वहां औदारिक शरीर था और उसे ही छोडकर यह इस नारक पर्याय में आया है। इसलिये मुक्त
औदारिक शरीर नारक जीवों के सामान्य से अनन्त होते हैं। (जेर. इयाणं भंते ! केवड्या वेउब्धियसरीरा पण्णत्ता) हे भदन्त ! नारकजीवों के कितने वैक्रिय शरीर कहे गये हैं । (गोयमा!) हे गौतम ! (वेउव्विय सरीरा दुविहा पण्णत्ता-तं जहा-बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य) वैक्रिय शरीर बद्ध और मुक्त के भेद से दो प्रकार के कहे गये हैं-(तस्थ णं जे ते बद्धेल्लया ते णं असंखिज्जा असंखिज्जाहिं उस्सपिणीओसप्पि. णीहि अवहीरंति कालो) इनमें जो घद्ध वैक्रियशरीर हैं वे सामान्य से असंख्यात उत्सर्पिणी और अवसर्पिणी काल के जितने समय है, उतने वे बद्ध वैक्रियशरीर नारक जीवों के हैं । सामान्य से असं. ख्यात कहने का कारण यह है कि-'नारक जीव असंख्यात होते हैं તેમજ જે મુકત દારિક શરીરે છે, તે જેમ સામાન્ય મુકત ઔદારિક શરીરે કહેવામાં આવ્યાં છે, તેમજ જાણવાં જોઈ એ એટલે કે પૂર્વ પ્રજ્ઞાપનનયની અપેક્ષાએ નારકના દારિક શરીર હોય છે. કેમકે નારકને જીવ જ્યારે પૂર્વભવમાં તિર્યાગાદિ અનેક પર્યામાં હતું ત્યારે ત્યાં ઔદારિકશરીર હતું, અને તેને જ ત્યજીને આ નારક પર્યાયમાં આવે છે. એટલા માટે મુકત દારિક શરીર નારકજીને સામાન્યથી અનંત હોય છે. (रइयाणं भंते ! केवइया वेउठिवयसरीरा पण्णत्ता ) महत नावनां ८ वैठिय शरी। पाम माव्यां छ ? (गोयमा !) गोतम ! (वेउब्धियसरीरा दुविहा पण्णत्ता-तंजहा- बद्धेल्लया य मुक्केल्लया य ) वैष्य शरी। पई न भुतना Aथा मे प्रान अपामा मा०यां छे. (तस्थ णं जे ते बद्धेल्लयातेणं असंखिज्जा असंखिजाहिं उस्सप्पिणी ओसप्पिणीहि अबहीरंति कालओ) मामा જે બદ્ધ વૈક્રિયશરીર છે તે સામાન્યની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત છે. કાલની અપેક્ષા અસંખ્યાત છે. અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણી કાલના જેટલા સમય છે, તેટલાં તે બદ્ધ વૈક્રિયશરીર નારક જીવના છે. સામાન્યની
For Private And Personal Use Only