________________
અલૌકિક દેવોની ભકિત-ઉપશમમાટેની
149 રાગ-દ્વેષના ભાવોમાં રગદોળાતાં હોય છે. અને નથી. કારણકે દુનિયાનું બધું કેવું છે, તે જોઈ લીધું. આ રાગ-દ્વેષની રમત માત્ર સમકક્ષ વ્યક્તિઓ દુનિયામાં રહેવા છતાં હવે દુનિયા જેની પાછળ દોડે પૂરતી મર્યાદિત ન રહેતા ભક્તિથી પૂજાતા દેવોઅંગે છે, તે દોડ નથી જોઈતી. કેમકે એ બધું જેમ જેમ પણ આવી જાય છે. પોતે જેને ઇષ્ટદેવ માની પૂજે મેળવતા ગયા, તેમ-તેમ ગુલામી વધતી ગઈ. છે, એ દેવને જ શ્રેષ્ઠ માને છે, એના પ્રત્યે આંધળો ઝુપડીમાં કશું ન હોતું, કશાની ગુલામી ન હોતી. રાગભાવ રાખે છે, તો બીજા પ્રત્યે દ્વેષાદિ બંગલામાં ગયા, તો બંગલાની, બંગલામાં વસાવેલા હોવાથી એ બીજાઓ જે દેવની ભક્તિ કરે છે, તે ફર્નીચરની, બંગલા સાથે જોડાયેલા સ્ટેટસૂનીવગેરે દેવોપ્રત્યે પણ દ્વેષભાવ આવી જાય છે. આ જ ઘણી ઘણી ગુલામીઓ પણ આવતી ગઈ. દુનિયાની ગણાય છે “ધર્મઝનુન’. આમાંથી જ કહેવાતા અપેક્ષાએ વિચારીએ, તો પણ વર્તમાન જીવન માટે ધર્મયુદ્ધો ખેલાય છે. આ લોકોથી પૂજાતાવો પણ મુખ્ય ગણાતા ત્રણ સુખ, પેટ ભરીને ભોજન, નિરાંત સંસારી છે-લૌકિક છે.
અને શાંતિની નિદ્રા આ ત્રણ ઝુપડામાં હતા. આ લૌકિક દેવો ઘણા પ્રકારના છે, તેઓ બંગલામાં ગયા એટલે આ ત્રણે ય સુખ ગયા. ભિન્ન-ભિન્ન રુચિવાળા છે, અને રાગ-દ્વેષકરનારા દોડધામ-ટેન્શન-ઉપાધિથી અનેક રોગ થવાથી ભૂખ છે. તેઓને રીઝવવા અલગ-અલગ પ્રકારની મરી જવાથી-અરુચિ થવાથી નથી ખાઈ શકાતું. ભક્તિ જરૂરી બને છે, કે જેમાં વિવિધ બાહ્ય- ભોજનનું સુખગયું. એ દોડધામમાંનથી નિરાંતે બેસી સામગ્રીઓ અપેક્ષિત છે. એમાં અંતરાત્માને શકાતું. અને એ ઉપાધિઓમાંનથી રાતે ઉઘ આવતી. શુભભાવોથી ભરવા જરૂરી નથી. અનેક બહિર્મુખ અને પાપપ્રવૃત્તિઓ ખુબ વધવાથી પરલોક પ્રાયઃ આશયોથી અંતરાત્મા છલકાયેલા હોય છે. બગડવાનો! અલૌકિક દેવોની ભક્તિ-ઉપશમ માટેની હવે આદુનિયાનું કશું નથી જોઇતું, આ ભાવ
અલૌકિક દેવો નામભેદે અનેક હોવા છતાં છે ઉપશમભાવ. આ માટે અલૌકિક દેવોને ભજવા વીતરાગભાવે એકરૂપ જ છે. તથા તેઓની ખરી જોઇએ. ભક્તિ કરવી જોઇએ. આ ભક્તિમાં જ ભક્તિ એક જ પ્રકારની છે અને તે છે ઉપશમ- એવી શક્તિ છે કે ભક્તિદ્વારા જે મોક્ષની મસ્તી, પ્રધાન. આ અલૌકિક દેવોની ભક્તિ પાછળ મુખ્ય આનંદમેળવવા છે, તે બધું જાણે ભક્તિ કરતાં કરતાં આશય હોય છે, તેઓના જેવો ઉપશમભાવ જ અનુભવવા મળે છે. માટે જ આ દેવોની લયલીન પામવાનો. આ અલૌકિક દેવોને ભજનારા પ્રાયઃ થઈને ભક્તિ કરનારનું જીવન ખુશનુમા, સદા દુનિયાદારીની અપેક્ષા રાખતા નથી, કારણ કે એ પ્રસન્ન, આનંદસભર જોવા મળે છે. તેથી જ ભક્તયોગીઓનો દુનિયા પ્રત્યેનો-દુનિયાની આકર્ષક અલૌકિક દેવોના ભક્તો કોઇ પણ દર્શન-મતમાં લાગતી સામગ્રીઓ પ્રત્યેનો સંમોહ હટી ગયો છે. હોય, એક સરખા પ્રસન્ન-મસ્ત દેખાય છે. મોહદશા દૂર થઈ છે. જ્ઞાનભાવિત વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો પ્રશ્ન : તમે કહ્યું કે લૌકિક દેવોની ભક્તિ છે. દુન્યવી કામ તો લૌકિક દેવો કરી આપે છે. જે અનેક પ્રકારની છે, અને અલૌકિક દેવોની ભક્તિ પણ લૌકિક દેવો પાસે નથીને અલૌકિકદેવો પાસે જે એક જ પ્રકારની છે. પણ અમે તો જોઈએ છીએ છે, એ વસ્તુ ઉપશમ છે. ઉપશમ એટલે દુનિયાનું કે, વીતરાગ-અરિહંતો અલૌકિક દેવો હોવા છતાં ધન-દૌલત-માન-પાન-પ્રતિષ્ઠાન કશું જ જોઇતું એમની ભક્તિમાં, જળપૂજા, ચંદનપૂજા, ફૂલપૂજા