Yogdrushti Samucchay Part 03

SR No.: 020954
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay
Publisher: Divyadarshan Trust
Publication Year: 2000
Total Pages: 342
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 40 MB

Page 163

148
યોગદષ્ટિ વ્યાખ્યાનો ભાગ-૩ એ જ અર્થને સ્પષ્ટ કરતાં કહે છે – પ્રજ્ઞાથી એ દેવોપ્રત્યે મુમુક્ષુઓ આકર્ષાય છે.
ગાથાર્થ : સંસારી દેવોપર જ ભક્તિ તે લૌકિકદેવોની ભક્તિ અનેક પ્રકારે કાયગામીની હોય છે અને સંસારાતીત તત્ત્વપર મનોવિશેષમાદતદતીતાર્થયાયીઓની ભક્તિ હોય છે.
ચિત્રા વાદ્યપુ તકાતિલતા ટીકાર્ય લોકપાળવગેરે સંસારી દેવોપર ચિત્રા જે ત્વેષા શમર્નિવ દિiારા. સેવાભક્તિ સંસારીદવનાયગામીઓ (= સંસારી ચિત્રા-નાનાપ્રવIRT૪માપુ- સાંસારિy દેવવગેરેમાં ઉત્પન્ન થવાવાળાઓ) ની હોય છે. પુરાતષકુત્તા-સ્વામીષ્ટવેવતાર ITSનસંસારાતીત માર્ચતરફ જનારા યોગીઓની ભક્તિ પીeષસંયુ, મોઢામંત્રાતા ચિત્ર-
પુરા , તો સંસારાતીત તત્ત્વપર જ હોય છે.
ઘરમે-તતીતે તુ તત્ત્વ, ઇષ-મgિs, સા વિવેચનઃ અહીં સમજવાની વાત એ છે કે સારા-શમyધાના, કિર્તવદિ, તથા મોટ્ટાદેવતત્ત્વને ભજનાર વ્યક્તિ ક્યા દેવપ્રત્યે શ્રદ્ધા માવતિiારા ધરાવે છે? ઈષ્ટદેવ તરીકે ક્યા દેવોને સ્વીકારે છે? આ બે ભક્તિમાં તફાવત બતાવે છે. એના આધારે તેઓ સંસારરસિક છે કે યોગી છે? ગાથાર્થ : આદ્ય દેવો પ્રત્યેની ભક્તિ ચિત્ર તેનો નિર્ણય થાય છે. દેવતત્ત્વબે પ્રકારે છે. (૧) હોય છે, અને તેના પ્રત્યે રાગ અને અન્ય પ્રત્યે સંસારી-લૌકિક દેવો, જેવાકે ચંડી, ભવાની, વગેરે. દ્વેષથી યુક્ત હોય છે. ચરમ દેવો પ્રત્યેની ભક્તિ આ બધા સંસારી દેવો સર્વશનથી, વીતરાગ નથી, અચિત્ર હોય છે, અને એ અખિલ ભક્તિરામપ્રધાન પણ પોતાનીદેવીશક્તિથી પોતાને પૂજનારપર જો હોય છે. પ્રસન્ન થાય છે, તો આ ભવસંબંધી ઇષ્ટની પૂર્તિ ટીકાઈઃ ચિત્ર= અનેક પ્રકારની અચિત્રક કરે છે. (૨) સર્વજ્ઞ દેવ - આ અલૌકિક દેવો છે. એક જ પ્રકારની. સંસારી દેવોમાં જે ભક્તિ છે, તે સંસારઅવસ્થાને પાર કરી ગયા છે. આ દેવો આ અનેક પ્રકારની છે. વળી એ ભક્તિ મોહગર્ભિત ભવસંબંધી ઇષ્ટની પૂર્તિ કરવી, કોક પર પ્રસન્ન હોવાથી જ તે – કે જે દેવની ભક્તિ થાય છે, તેના થવું, કોપરનારાજ થવું, આવી ખટપટોમાં પડતાં પ્રત્યે રાગવાળી અને તે સિવાયના દેવો પ્રત્યે નથી.
શ્રેષયુક્ત હોય છે. જ્યારે સંસારાતતતત્ત્વભૂત દેવો લૌકિક દેવોને પૂજનારા દેવના આત્માની = સર્વા વીતરાગદેવો પ્રત્યે જે ભક્તિ હોય છે, તે નહીં, દેવની કાયાની ભક્તિ કરે છે. એમની દષ્ટિ એકસરખી હોય છે, અને સંમોહન હોવાથી જ એ આત્મારફનથી, પરંતુકાયાતરફ છે. અર્થાત્ બાહ્ય આખી ભક્તિ શમપ્રધાન હોય છે. ઠાઠ માઠ તરફ છે. અલૌકિક દેવો કે જે સર્વજ્ઞ- વિવેચનઃ જેઓ મોહાધીન છે, તેઓને જ વીતરાગ છે, તે દેવોને ભજનારા એ દેવોની કાયાતરફ સંસારી દેવોની ભક્તિ કરવાનું સૂઝે છે. આ નહીં, પણ આત્મારફ જુએ છે. ‘આમારા ઈષ્ટદેવ મોહાધીનતાના કારણે જ તેઓને જાત-જાતની રાગ-દ્વેષ વિનાના છે, વસ્તુતત્ત્વના જ્ઞાતા છે, શુદ્ધ ઇચ્છાઓ થાય છે. એમની દેવભક્તિ કોઈ
સ્વરૂપને પામેલા છે, મારે પણ રાગદ્વેષથી મુક્ત જરૂરિયાતમાટે નહીં, પણ મુખ્યતયા ઇચ્છાઓથવું છે, વસ્તુતત્ત્વના જ્ઞાતા થવું છે, અને શુદ્ધસ્વરૂપ મહત્ત્વાકાંક્ષાઓ-બીજાથી આગળ વધી જવાની પામવું છે, માટે આ દેવની ઉપાસના કરું...’ આ ઝંખનાથી પ્રેરિત હોય છે. આથી જ તેઓ સતત