________________
મહાત્મા-મહાત્મા વચ્ચે ભેદ
145 ઉપસંહાર કરતાં કહે છે
તે બધા મહાત્માઓ છે. જેઓ કાયાને હું તરીકે ગાથાર્થ તે પ્રકારે નામાદિભેદ હોવા છતાં જૂએ છે, તે બધા મોહાત્માઓ છે, જેઓ કાયાથી તત્ત્વથી સર્વજ્ઞ મહાત્માઓમાં કોઈ ભેદ નથી, આ પોતાને જૂદો માને છે, તે બધા મહાત્મા છે. જેઓ વાત મહાત્માઓવડે ભાવિત કરાવી જોઇએ. ધન-માલપર મમતા કરવામાં રચ્યા-પચ્યા છે, - ટીકાર્ય તે પ્રકારે-ઇષ્ટ-અનિષ્ટનામાદિ ભેદ તે બધા મોહાત્મા છે. જેઓ ધન-માલને અસાર પડતો હોવા છતાં ભાવ સર્વજ્ઞોમાં પરમાર્થથી કોઈ સમજી મમતા ઘટાડતા જાય છે, તે બધા ભેદ નથી. આ વાત શ્રુત, મેધા અને અસંમોહથી મહાત્માઓ છે. સારભૂત થયેલી પ્રજ્ઞાવાળા મહાત્માઓએ ભાવન જેઓ વિષય-વાસનામાં સુખબુદ્ધિ માની કરવી જોઇએ.
એ પાછળદોડ્યે રાખે છે, તેઓ બધા મોહાત્માઓ વિવેચન પોતે જે દર્શનમાં રહ્યો હોય, તે છે, જે વિષયોવાસનાઓ એ ભૂંડ જેવા દર્શનમાન્ય સર્વજ્ઞનું નામ ઇષ્ટ અને પરદર્શનમાન્ય પશુભવોની તુચ્છ રમત સમજી એનાથી આકર્ષાતા સર્વજ્ઞનું નામ અનિષ્ટ. આમ સામાન્યથી નામ- નથી, તે બધા મહાત્માઓ છે. જેઓને જગતનું સંબંધી ઇષ્ટ-અનિષ્ટનો ભેદ સંભવે છે. આમ દેખાતું બધું રળિયામણું લાગે છે, તે મહાત્મા છે. નામમાં ભેદ પડી શકે. પણ તેથી કંઇ જેઓ ખરેખર જેઓને એ રળિયામણું લાગતું બધું જ બિહામણું સર્વજ્ઞ છે, તેઓના સ્વરૂપમાં તો કશો ભેદ પડતો લાગે છે, તે બધા મહાત્માઓ છે. જેઓ આમજાત જ નથી. જ્યાં જાણકારી ઓછી વસ્તી હોય, ત્યાં અને જગતનું વિપરીત-મલીન દર્શન કરે છે તે બધા જાણકારના સ્વરૂપમાં વ્યવહારમાં ભેદ પડી શકે, મોહાત્માઓ છે, અને જેઓ આગમથી પરિષ્કૃત પણ જ્યાં પૂર્ણ જાણકારી હોવાથી જાણકારીના મતિવાળા થઈ જાત અને જગતનું વિશુદ્ધ-નિર્મળ વિષયમાં ઓછા-વત્તાપણું રહ્યું નથી, ત્યાં- દર્શન કરે છે, તે બધા મહાત્માઓ છે. સર્વશતાના સ્વરૂપમાં કોઈ ભેદ પડી શકતો નથી. જંબુસ્વામી આદષ્ટિ પામી ગયા હતા. માટે આગમજ શ્રુતજ્ઞાન, અનુમાનમય બનેલી મેધા જ્યારે પ્રભાવચોરે તાલોદ્યાટિની – અવસ્થાપિની અને યોગાભ્યાસરસથી પરિભાવિત અસંમોહ. આ એબે વિદ્યા આપવાની તૈયારી બતાવી (અલબત્ત શ્રુત-મેધા-અસંમોહથી પરિકર્મિત પ્રજ્ઞાવાળા બદલામાં પોતે એમ માની લીધેલ કે જંબુસ્વામી મહાત્માઓએ આ વાત બરાબર ભાવિત કરવી પાસે ખંભિનવગેરે બે વિદ્યા છે તે માંગી જોઈએ.
લીધેલી) ત્યારે જંબુસ્વામીએ કહ્યું- મારી પાસે મહાત્મા મહાત્મા વચ્ચે ભેદ એવી કોઇ વિઘાનથી, સિવાયકે આત્મવિઘા, અને
અહીં ‘મહાત્મા’ શબ્દ મજાનો છે. મોહની મારે તારી કોઈ વિદ્યાનો ખપનથી. કેમકે હું તો આ અસરમાં તણાયેલા, અને વિષયથીવાસિત થયેલી ૯૯ઠ્ઠોડ સોનૈયા વગેરે બધું છોડીને કાલે જ દીક્ષા બુદ્ધિવાળા બધા મહાત્મા છે. જ્યારે મોહની લેવાનો છું. જંબુસ્વામીએ આઠેયપત્નીઓને પણ નિદ્રામાંથી જેઓ ઉઠી ગયા છે, અથવા આંખ આ જ વાત સમજાવી, એની તમામ વાત-તર્કપટપટાવી ઉઠવાની તૈયારીમાં છે એટલે કે જેઓનો દષ્ટાંતોનો મુખ્ય ધ્વનિ જ એ હતો, કે દેખાતું જે મોહમોળો પડ્યો છે, અને તેથી જેઓની બુદ્ધિ કાંઈ સારું છે, તે વાસ્તવમાં બિહામણું છે, શ્રુત-આગમથી પરિકર્મિત થઈ છે, સંશુદ્ધ થઈ છે; ભવભ્રમણ વધારનારું છે. આદેખાતા દરેક આકર્ષક