Page Text
________________
133
કોણ અતીન્દ્રિયાર્થોને જાણે? કે અમુક વર્ષે, અમુક મહીને કે અમુક દિવસે આટલા લડાવવામાં અતીન્દ્રિય પદાર્થોનો બોધ હાથમાં વાગ્યે ચંદ્ર કે સૂર્યનું ગ્રહણ થશે. ઇત્યાદિ. તો ત્યાં આવતો નથી, પણ સરકી જાય છે. ચાળણીથી જોષીઓની એ વાત સ્વીકારી લેવાય છે, પણ એમાં પાણી પીવા જનારની તૃષા છિપે શી રીતે ? તેથી
આ આમ જ કેમ? આમ કેમ નહીં?' ઇત્યાદિ સમજુ માણસ કુતર્કપ્રધાન નહીં, પણ આગમ વિકલ્પોકે કુતર્કો ઉઠાવાતા નથી. આમ સાવલૌકિક પ્રધાન બને. એ આગમશ્રદ્ધામાં એટલો બધો અર્થ સમા ગણાતા ગ્રહણાદિઅંગે એ જ્યોતિષીઓ આગળ વધેલો હોય કે દરેક વાતે આગમ શું કહે પર ભરોસો રાખવામાં આવે છે. તો વર્તમાનના છે? એ જ જૂએ. અરે, પ્રત્યક્ષ દેખાતા અને તર્કથી જ્યોતિષીઓ કરતાં ઘણા જ્ઞાની પૂર્વના મહાપુરુષો નિશ્ચિત થતાં પદાર્થોમાં પણ પોતીકો નિર્ણય ન પર અને એ પરંપરાદ્વારા કેવળજ્ઞાનીપર વિશ્વાસ કરતાં, આ બાબતમાં આગમનો શો મને છે? તે રાખીને જ આત્મતત્ત્વ સ્વીકારી લેવામાં ડહાપણ જ વિચારે, અને કદાચ પોતાના દર્શન કે તર્કથી છે, નહીં કે ખોટા જાતિવિકલ્પો ઊભા કરવામાં. વિપરીત આગમમત હોય, તો પોતાના દર્શનમાં જ
કોણ અતીન્દ્રિયાથને જાણે? ખામી કે તર્કમાં જ ભૂલ માની, આગમને સત્યાર્થ उपसंहरन्नाह
તરીકે જ સ્વીકારે. ટૂંકમાં આગમે પદાર્થોના તપ્રથાન: સંસ્કૃદ્ધિ શીવાનો તત્પરા વિષયમાં બાંધેલી મર્યાદાઓ, દોરેલી લક્ષ્મણનાનાત્યતિક્રિયાનથતિથી વાદ મદીતિઃ ૨૦ળા રેખાઓ, તૈયાર કરેલી તત્ત્વકે મને જ આગળ કરી, - તિપ્રથાન તિ-બામપ્રધાન, સંસ્કૃદ્ધિ - તેને અનુરૂપ બને, એ રીતે જ પોતાના ઇન્દ્રિયાદિ પ્રજ્ઞ, શીતવાન-પરદ્રોહવિરતિમાન, યોગતત્પર - પ્રત્યક્ષજ્ઞાનને અને તર્કને એ ઘડનારો હોય. સવા તમય, અવમૂતઃ સન જ્ઞાનાત્યતિક્રિયા- આગમને મહત્ત્વ આપવામાં વીતરાગને જ નથ-ઘવીના થરાદમદામતિ-પતનિઃ મહત્ત્વ અપાતું હોવાથી જ પહેલો ગુણ આગમ ૧૦૦
પ્રધાન બનવાનો કહ્યો છે. ઉપસંહાર કરતાં કહે છે
આગમને આગળ કરનાર વીતરાગને આગળ ગાથાર્થ: (૧) આગમપ્રધાન (૨) સત્ કરે છે. શ્રાદ્ધ (૩) શીલવાન્ (૪) યોગતત્પર. આ ચાર પ્રશ્નઃ આગમપ્રધાન બનવામાં વીતરાગકેવી વિશેષતાવાળી વ્યક્તિ અતીન્દ્રિય અર્થોને જાણી રીતે આગળ કરાય છે? શકે છે. આ બાબતમાં મહામતિ કહે છે.
સમાધાન આગમ શું છે? વીતરાગનીટીકાઃ (૧) એતપ્રધાન= આગમપ્રધાન અરિહંતની વાણી. વાણીમાં સત્યતા-અસત્યતા (૨) પ્રાજ્ઞ (૩) પરદ્રોહથી અટકવાવાળો= સ્વતંત્રપણે નથી આવતી, પણ એ બોલનારની શીલવા , અને (૪) હંમેશા યોગમાં અભિયુક્ત સત્યવાદિતા-અસત્યવાદિતાના આધારે આવતી આવા ગુણવાળી વ્યક્તિ ધર્મ વગેરે અતીન્દ્રિય- હોય છે. માટે જ જૂઠું બોલવાની ટેવવાળાના શબ્દો પદાર્થોને જાણી શકે છે. આ વિષયમાં મહામતિ= પર કોઇને ભરોસો બેસતો નથી. ભગવાનની વાણી પતંજલિનો અભિપ્રાય બતાવે છે. ૧૦ એટલા માટે જ સર્વત્ર આગળકરાય છે કે એ કહેનાર
આગમપ્રધાન બનવાનો લાભ ભગવાન સ્વયં માત્ર સર્વજ્ઞ હતા એમ નહીં, સાથે વિવેચનઃ ખોટા વિકલ્પો કરવામાં કે કુતર્ક કદી પણ ખોટું નહીં બોલનારા હતા. સર્વજ્ઞતા અને
| SR No. | 020954 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay |
| Publisher | Divyadarshan Trust |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 342 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |