Yogdrushti Samucchay Part 03

SR No.: 020954
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay
Publisher: Divyadarshan Trust
Publication Year: 2000
Total Pages: 342
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 40 MB

Page 138

123 કુતર્કો બધા જાતિપ્રાયઃ તે ઈશ્વર સિદ્ધ છે? કે અસિદ્ધ? જો સિદ્ધ હોય, તો હોય, ત્યાં સમ્યજ્ઞાન શી રીતે થાય ? ત્યાં તો પછી ઈશ્વરને સાબિત કરવા અનુમાનની શી જરૂર અજ્ઞાન મિથ્યાજ્ઞાનની જ બોલબાલા હોય. છે? જો કહો, પક્ષ ઈશ્વર અસિદ્ધ છે, તો અસિદ્ધ સારાંશ, સર્વજ્ઞ આગમ એ જ શરણ છે. પક્ષથી અનુમાન ન થઈ શકે.
કુતર્કની બિમારીને મટાડનારું ઔષધ છે. | વિકલ્પયોજનાત્મક કુતર્કનોટીકાકાર મહર્ષિ (પૂજ્યપાઠ ભવોઠધિત્રાતા ગુરુદેવે વ્યવસ્થિત તૈયાર આ દાખલો આપે છે - ગોમય- પાયાદિત કરેલું, પૂ. હિતેશ્વર વિ. મ. દ્વારા લખાયેલું મેટર અહીંસમાસ
થાય છે.) અર્થાતુ ગોબર અને દૂધ વગેરેની જેમ. સવાલ થાય
કુતર્કો બધા જાતિપ્રાયઃ કે ગોબર પણ ગાયથી ઉત્પન્ન થાય છે, અને દૂધ ગરિક સઘં, પ્રતિતિનવાધિતા પણ ગાયથી ઉત્પન્ન થાય છે, તો કેમ ગોબર હતી વ્યાપવિલ, પ્રતાપવિત્પવIRશા. વાપરવા યોગ્ય નહિ? ને દૂધકેમ વાપરવા યોગ્ય? નાસિક-તુષમાપ્રાય સર્વોડડ્યકારણ તો એક જ છે. બંને ય ગાયનાં સર્જન છે. તર્વ પ્રતિપત્નવાધિ તિ કૃત્વા, ઇતવાદપછી કાર્યમાં કેમ ભેદ પડે છે?
हस्ती व्यापादयत्युक्तौ-मेण्ठेन, किमिवेत्याहઆમતાત્ત્વિક બાબતમાંય વિકલ્પો ઉઠાવી THUવિન્યવહુ તિ ા #શિયાયિછીત્ર: શકાય, પણ એ કુતર્કજનિત હોઈ, એમાં તત્ત્વ
कुतश्चिदागच्छन् अवशीभूतमत्तहस्त्यारूढेन केनહાથમાં ન આવે. એટલે જ કુતર્કનો આગ્રહ છોડી વિ, મો: ! મો !વંતિમપર: હસ્તી વ્યાપ૯દઈ શ્રુત-આગમનો જ આગ્રહ રાખવો કે આગમ ચણિતિરાતથાગરિતન્યાયશાસ્ત્રમાદtોવર! કહે તે સાચું. પ્રશ્ન થાય,
किमेवं युक्तिबाह्यं प्रलपसि ? तथाहि-“किमयं प्राप्तं પ્ર. - આગમ તો સૌ પોતપોતાના આગળ વ્યાપતિ વિ વાડપ્રાણમિતિ? માપક્ષે મવત થવા કરે, અને તે તો પરસ્પર વિરુદ્ધ વાત કહેનારા હોય ચાપત્તાન પ્રાપ્તિમાંવાત દ્વિતીયે ત્રિમવનસ્ય છે, એટલે આગમ પકડવાથી તત્ત્વનો તાગ થોડો પ્રવિરોષા'વંચાવલાદતાવતિનJરીતઃ જ મળે?
सकथमपि मेण्ठेन मोचित इति। जातिप्रायता (च) सर्वत्र ઉ. - આગમ નામમાત્રથી પ્રામાણિક નથી મિન્નાઈET4માવસંવેવેને તદૂતાવRવિત્વકરતા. આગમતો અતીન્દ્રિય પદાર્થોના પ્રત્યક્ષદર્શી નૌવાવ-ત્રવિતિ વર્જિતમજત્રા સર્વજ્ઞ ભગવાનના જ સાચા હોય. પ્રામાણિક હોય. ગાથાર્થ :- આ બધો કુતર્ક પ્રતીતિફળ એટલે તત્ત્વઅંગે તાગ સર્વજ્ઞના આગમમાંથી જ બાધિત (પ્રતીતિબાધિત અને ફળબાધિત અથવા મળે. માટે આગ્રહ રખાય તો તે સર્વજ્ઞઆગમનો પ્રતીતિરૂપફળથી બાધિત) હોવાથી જાતિપ્રાયઃ છે. જ રખાય. અને એ આગ્રહ રાખવો જ જોઇએ, કે જેમકે “આ હાથી મારે છે.’ એમ કહેવામાં ‘એ મારે તો તત્ત્વઅંગે સર્વજ્ઞઆગમકહે, તે જ પ્રમાણ. પ્રાસને મારે છે કે અપ્રાપ્તને?' ઇત્યાદિ વિકલ્પો એટલે પછી કુતર્કના વિકલ્પોગમે તેવા આવે, આમ કરવા. જિનાગમનો આગ્રહ રાખ્યો હોય, તો જ કુતર્કના ટીકાર્યઃ આ બધો કુતર્ક પ્રતીતિફળબાધિત વિકલ્પોની માછીજાળમાં ન ફસી જવાય. કુતર્ક હોવાથી જાતિપ્રાયઃ દૂષણાભાસરૂપ છે. (જેમાં અવિદ્યામાંથી જન્મે છે. અવિદ્યા એટલે જ્ઞાના- દૂષણ નથી, એમાં દૂષણનો આભાસ ઊભો વરણીયાદિ કર્મના ઉદય. જ્યારે આવરણ નડતા કરવારૂપ છે.) આજ વાત કરે છે - જેમકે મહાવત