________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तुलसी शब्द-कोश
1009
सतानंदु : सतानंद+कए। मा० १.२३६.६ सतायो : भूक००कए० (सं० सन्तापित:>प्रा० संतावियओ>अ० संतावियउ)।
संतप्त किया। 'ता पर दुसह दरिद्र सतायो ।' विन० २४४.४ 'सताव, सतावइ, ई : आ.प्रए० (संतापयति>प्रा० संतावइ)। सताता है।
सन्ताप (क्लेश) देता है । 'ब्याधि सूल सतावई ।' विन० १३६.८ सतावन : वि.पु. (सं० सन्तापयित्>अ० संतावण)। सन्तापकारी, क्लेशदायी। ___ 'खल मायाबी देव सतावन ।' मा० ६.७५.४ सतावहिं : आ०प्रब० (सं० संतापयन्ति>प्रा. संतावंति>अ० संतावहिं)। सन्ताप
देते हैं, पीड़ित करते हैं, सताते हैं । 'असुर समूह सतावहिं मोही।' मा०
१.२०७.६ सतावे : सतावइ । 'दारुन बिपति सतावै ।' विन० ११६.२ सतासी : संख्या (सं० सप्ताशीति>प्रा० सत्तासी) । मा० १.६०.२ सति : वि० (सं० सत्य) । सच्चा। 'लखि नहिं सकहिं कपट सति भाऊ ।' कृ० १२ सतिभाउ, ऊ : सतभाय+कए। (१) सद्भाव । 'बुझि भरत सतिभाउ कुमाऊ।'
मा० २.२७१.८ (२) सत्य भाव । 'प्रभु पद सपथ कहउँ सतिभाऊ ।' मा० २.२६६.८ (३) सात्त्विक आशय। मा० २.३०४.२ (४) यथार्थ । 'है सपना
बिधि कंधों सतिभाउ ।' गी० ३.७.४ । सतिभाएं : सात्त्विक-सत्य-सद्-भाव से। 'बहुरि दि खलगन सतिभाएँ ।' मा०
१.४.१ सतिमार्य : सतिभाएँ । 'अति सनेह सतिभायं पायं परि पुनि पुनि ।' पा०म० १३ सतिभाय : सतभाय । कह सनेह सतिभाय ।' मा० २.२८४ सतिभाव : सतभाव । निश्छल आशय । 'मैं तुम सों सतिभाव कही है।' गी०
२.६.१ सतिहि : सती (को, से)। 'सतिहि बिलोकि जरे सब गाता।' मा० १.६३.३ सती : सती ने । 'सती हृदय अनुमान किय ।' मा० १.५७ सती : सं०+वि०स्त्री० (सं०) । (१) महादेव की पूर्व पत्नी दक्षपुत्री। मा०
१.५६.८ (२) सच्चरित्रा स्त्री। मा० ७.१०१.३ (३) मृतक पति के साथ जल मरने वाली पतिव्रता । 'निकसि चिता ते अधजरति मानहुं सती परानि।'
दो० २५३ सतु : सत+कए । सत्त्व, साहस, उत्साह, सार । 'निघटि गए सुभट, सतु सब को
छुट्यो।' कवि० ४.४६ सतुआ : सं०० (सं० सक्तुक>प्रा० सत्तुअ)। भूने जो आदि का चूर्णविशेष ।
कवि० ६.५० सतोगुन : सत्त्वगुण । विन० ४७.४
For Private and Personal Use Only