Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir
एवं भक्तिवादानुक्त्वा क्षमापणं विदधाति-उत्तिष्ठेति । आत्मानं स्वम् । महात्मानम् महाबुद्धिम् । आत्मानं परमात्मानम् । किं नावबुध्यसे । तस्मात भवतः शोककारणं नास्तीति हृदयम् ॥४३॥ अयमिति । अयम् अहं तव विधेयत्वेन सन्निहितः, नव प्रियार्थम् उदितः युक्त उत्पन्नो वा । अचेत Mदुःखं व्यपनेष्यामीत्येतद्विवृतम् ॥ ११ ॥ इति श्रीगोविन्दराज श्रीरामायणभूषणे रत्नकिरीटारूयाने युद्धकाण्डव्याख्याने व्यशीतितमः सर्गः ॥
उत्तिष्ठ नरशार्दूल दीर्घबाहो दृढवता किमात्मानं महात्मानमात्मानं नावबुध्यसे ॥ १३ ॥ अयमनघ तवोदितः प्रियार्थ जनकसुतानिधनं निरीक्ष्य रुष्टः । सहयगजरथां सराक्षसेन्द्रां भृशमिषुभिर्विनिपातयामि लङ्काम. ॥४४॥ इत्यार्षे श्रीरामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमयुद्धकाण्डे श्यशीतितमः सर्गः ॥ ८३॥
राममाश्वासयाने तु लक्ष्मणे भ्रातृवत्सले । निक्षिप्य गुल्मान् स्वस्थाने तत्रागच्छद्रिभीषणः॥१॥ नानाप्रहरणैरिश्चतुर्भिः सचिवैर्वृतः। नीलाञ्जनचयाकारैर्मातङ्गैरिव यूथपः॥२॥
सोऽभिगम्य महात्मानं राघवं शोकलालसम् । वानरांश्चैव ददृशे वाष्पपर्याकुलेक्षणान् ॥ ३॥ अथेन्द्रजिदधोपायदर्शनम्-राममाश्वासयान इत्यादि । आश्वासयाने आश्वासयमाने । आगमशासनस्यानित्यत्वान्मुगभावः । अनेन पूर्वोक्तवादा भात वात्सल्यात्तदाश्वासनार्थाः, न तु परमार्था इत्युक्तम् । पूर्वोक्तयुक्तिपरिहारस्तु “हेतुकान् बकवृत्तींश्च चाइमात्रेणापि मार्चयेत्" इतिमनूक्तरीत्या प्रेक्षणीयः। गुल्मान सेनासन्निवेशान् । स्वस्थामे स्वकार्यकरणार्थम् ॥१॥२॥ सोऽभिगम्येति । अत्र राघवपदं लक्ष्मणपरम् । उत्तरचोके रामदर्शनस्य वक्ष्यमाण नेष्यामि भवत्कर्मणा प्राप्तं दुःखं मच्छौर्यकर्मणा व्यपनेष्यामीत्यर्थः ॥ ४२ ॥ आत्मानं परमात्मानम् ॥ ४३ ॥ सीलानिधनश्रवणजनितदुःखादितोऽहम् इतःपरं। किमपि कर्तुं न शक्रोमीत्याशङ्कच तहमेष करिष्यामि मां नियोजयेत्याशयेनाह-अयमिति । अयमहं तव प्रियार्थमुदितः उत्पन्ना, स्वनियोजित कार्य कर्तुमेवाह मुत्पन्न इत्यर्थः । अतः जनकरातानिधनं निरीक्ष्य रुष्टस्सन लङ्क विनिपातयामीत्यर्थः । यद्वा सकलशाखतत्त्वज्ञस्त्वं किमर्थमेवं धर्माधर्मखण्डनं करोपि, शक्तश्वेच्छोयन प्रदर्शयत्यत आह-अयमिति । जनकसुतानिधनं निरीक्ष्य रुष्टस्सन् अयमई धर्माधर्मखण्डनरूपमर्थम् उदितः उक्तवानस्मि, इतःपरं तब प्रियार्थ तव प्रिया। या सीता लदर्थ सीतानिधनप्रतिकारार्थ लङ्क विनिपातयामीत्यर्थः ॥ ४४ ॥ इति श्रीमहेश्वरतीर्थविरचितार्या श्रीरामायणतत्त्वदीपिकाल्यार्या युद्धका व्याख्यायो ज्यशीतितमः सर्गः ॥ ८३ ॥राममिति । आश्वासयाने आश्वासयमाने ॥ १-११ ॥
२२१
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020795 |
| Book Title | Valmiki Ramayanam Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amar Publication |
| Publisher | Amar Publication |
| Publication Year | |
| Total Pages | 772 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |