Page Text
________________
Shri Mahavir Jan Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsun Gyanmandir
बारा.भू.
बर
येनेति । द्वयोर्माचोरपत्यं द्वैमात्रः, सपनीमातपुत्र इत्यर्थः । कारणान्तरे कस्मिंश्चित् कारणावकाशे । द्वन्दं युद्धम् । “ द्वन्दं कलयुग्मयोः "Neी.आ.को. इत्यमरः॥४॥स्वमधिष्ठानं स्वां पुरी कैलासमध्यास्ते प्रबलावष्टम्भार्थमिति भावः । “अघिशीलस्थासां कर्म" इत्यधिकरणस्य कर्मसंज्ञा । नरवाहनः कुबेरः॥५॥ यस्येति । तत् प्रसिद्धम् । कामेन गच्छतीति कामगम्, अधिष्ठातृकामानुरूपं गच्छतीत्यर्थः। येन पुष्पकेण । विहायसम् ।
स.४८ येन वैश्रवणो राजा द्वैमात्रः कारणान्तरे । इन्द्रमासादितः क्रोधाद्रणे विक्रम्य निर्जितः ॥४॥ यद्भयार्तः परि त्यज्य स्वमधिष्ठानमृद्धिमत् । कैलासं पर्वतश्रेष्ठमध्यास्ते नरवाहनः ॥५॥ यस्य तत् पुष्पकं नाम विमानं कामगं शुभम् । वीर्यादेवार्जितं भद्रे येन यामि विहायसम् ॥६॥ मम सातरोषस्य मुखं दृष्ट्वैव मैथिलि । विद्रवन्ति परित्रस्ताः सुराः शक्रपुरोगमाः॥७॥ यत्र तिष्ठाम्यहं तत्र मारुतो वाति शङ्कितः। तीब्रांशुःशिशिरांशुश्च भयात् सम्पद्यते रविः॥ ८॥ निष्कम्पपत्त्रास्तरवो नद्यश्च स्तिमितोदकाः । भवन्ति यत्र यत्राहं तिष्ठामि विचरामि च ॥९॥ मम पारे समुद्रस्य लङ्का नाम पुरी शुभा । सम्पूर्णा राक्षसैोरैर्यथेन्द्रस्यामरावती ॥१०॥
प्राकारेण परिक्षिप्ता पाण्डरेण विराजता । हेमकक्ष्या पुरी रम्या वैडूर्यमयतोरणा ॥११॥ आकाशम् । एतादृशविशेषणविशिष्टो यो रावणो नाम रावण इति प्रसिद्धः सोहमिति पूर्वेणान्वयः॥६॥ ममेति । विवन्ति विवेयुः॥७॥ यत्र देशे।। तीवांशुश्च तीक्ष्णांशुरपि रविः मद्भयात् शिशिरांशुः शीतलांशुः सम्पद्यते ॥ ८॥ निष्कम्पति पत्राण्यपि न चलन्तीत्यर्थः ॥९॥ पारे पारसदृशे । त्रिकूटे समुंद्रस्य मध्य इति पूर्वमुक्तत्वात् ययेन्द्रस्यामरावती तथा मम लङ्का पुरी असाधारणेत्यर्थः । अस्तीति शेषः॥१०॥ लवां वर्णयति-प्राकारेणेति । रजत द्वन्द्वमासादितः कलह प्राप्तः ॥ ४ ॥ स्वमधिष्ठानं लङ्काम् ॥ ५-७ ॥ तीव्रांशुः तीव्रकिरणोपि सूर्यः मद्भयाच्छिशिरकिरणो भवतीति भावः ॥ ८-१० ॥ पाण्डरेण
स-द्वैमात्रः द्वितीया माता द्विमाता तस्या अयं द्वैमात्रः । आर्घमनुत्वम् । यद्वा पूरणार्थकतीयप्रत्ययान्तार्थबोधकत्वादिशब्दस्य केवलसङ्ख्यार्थत्वाभावानोत्वमिति केचित् । वैमात्र इति पाठो वा । कारणान्तरे मन्मातृवाक्यपरिपालनरूपकारणान्तरे ॥ ४ ॥
| ॥११६०
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020793 |
| Book Title | Valmiki Ramayanam Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amar Publication |
| Publisher | Amar Publication |
| Publication Year | |
| Total Pages | 699 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |