Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kalassagarsun Gyarmandie
घास
अनेन राज्याय भरतागमनं प्रतीक्षते राम इति कैकेयीशङ्का वारिता ॥२०॥ यदिति । अत्रभवतः पूज्यस्य पितुः कृतमेवेति विद्धीतिशेषः ॥ २१॥ी .अ.का. ६॥ नहीति । शुश्रुषा पादसंवाहनादिः। वचनक्रिया वचनकरणम् ॥२२॥२३॥ नेति । गुणम् आर्जवौदार्यादिगुणम् । नाशंससे न जानीप इत्यर्थः । ईश्वरतराई।
यदत्रभवतः किञ्चिच्छक्यं कर्तुं प्रियं मया। प्राणानपि परित्यज्य सर्वथा कृतमेव तत् ॥२१॥ नह्यतो धर्मचरणं किञ्चिदस्ति महत्तरम् । यथा पितरि शुश्रूषा तस्य वा वचनक्रिया ॥ २२॥ अनुक्तोप्यत्रभवता भवत्या वचना दहम् । वने वत्स्यामि विजने वर्षाणीह चतुर्दश ॥ २३॥ न नूनं मयि कैकेयि किञ्चिदाशंससे गुणम् । यद्राजान मवोचस्त्वं ममेश्वरतरा सती ॥२४॥ यावन्मातरमाप्टच्छे सीतां चानुनयाम्यहम् । ततोऽद्यैव गमिष्यामि दण्ड कानां महद्वनम् ॥२५॥ भरतः पालयेद्राज्यं शुश्रूषेच्च पितुर्यथा। तथा भवत्या कर्त्तव्यं स हि धर्मस्सनातनः॥२६॥ यन्तनियन्त्री ॥२४॥ अद्यैव गन्तव्यमित्युक्तम्, तत्र यत्किञ्चिद्विलम्ब याचते-यावदिति । मातरं यावदापूच्छे सीतां चानुनयामि तावदनुज्ञा
शेषः। ततः तदनन्तरम् । अद्यैव दिने । दण्डकानां महदनं दण्डो नामक्षाकुसुतस्तस्य रामाशापात्पष्टुिवर्षेण विनाशितं सदरण्यमभूव दाई तन्नामा दण्डकमित्युच्यते । “संज्ञायां कन्” इतिकन्प्रत्ययः । प्रदेशभेदात् बहुवचनम् ॥ २५ ॥ भरत इति । धर्मः सनातन इत्यत्र
। अत्रभवतः पूज्यस्प पितुः अन्यदपि यत्किवित् मया प्राणानपि परित्यज्य कर्तुं शक्यमस्ति, तत् कृतमेवेति विद्धीत्यर्थः ॥ २१ ॥ निश्चयहेतुमाहजोहोति । एभूषा पादसंवाहनादिलक्षणा । वचनक्रिया वचनकरणम् ॥ २२ ॥ अनुक्त इति । अत्रभवता पूज्येन पित्रा साक्षावठक्तोपि 'अमतिषिद्धमनुमतम्'
दिन्यायेन भवत्या पचनादेव केवलमहं बने वत्स्यामि ॥ २३॥ न नूनमिति । यत् ममेश्वरतरा सती स्वदचनकारिणं मा भरतोऽभिषेक्तव्य इति नियुज्य राजा जय भवोचः अयाचिष्ठाः, अतो मयि गुणम् आर्जवलक्षणम् किविदपि नाशंससे, न विचारयसीत्यर्थः ॥ २४ ॥ यावदिति । यावन्मातरमापृच्छे सीता चानुन मिसायनुज्ञा कृर्विति शेषः । तावत्पर्यन्तं विलम्ब इति वा। ततोऽनन्तरम् अद्यैव दिने दण्डकानां वनं दण्डका नाम जनपदा शुक्रशापेन बनमभूत॥२५॥२६॥ स०-अत्रभवतः पूज्यस्य पितुः । यद्वा भवतो भवत्याः । सो सेकप्रवृत्तिमपेन "ऍलि नोच्यते बीच पुच्छक्तिमती कचित्" इत्युकेश्च त्रिया अपि पुंलिङ्गशब्दवाप्येता ॥२१॥ त्वदभिलषितमदनवासोपि रक्षोवि
पूर्वक सजनावनहे तारन्याह-विजन इति । वि विरुद्ध जन जन्म ययोस्ते विजने रक्षसी रावणकुम्भकर्णरूपे ते । वत्स्यामि हनिधे । “वब हिंसायाम् " इलपस्माटि स्पप्रत्यये "सरि " इति च "अतो .६॥ दोनों यमि" इति दी वस्यामीति रूपम । “वरसा बरस्पागि बो रिपुम्" इति संग्रहामायणप्ररोगात् । इडनाव आर्षः। वयवातुन कौनुयो मावकर्मप्रक्रियायां "वध हिंसायां हलन्तः" इति “वधिः प्रत्यन्तरः" - काशिकायती प्रकाश्य " हिंसायामिति भूगादी पाढात्" इति सप्तमायापतूनीपपादीप " जानवयोश्व" इति सूत्रध्यापदमयतः प्रसिदोऽस्तीति न वदन्वेषगपासः ॥ २३ ॥
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020792 |
| Book Title | Valmiki Ramayanam Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amar Publication |
| Publisher | Amar Publication |
| Publication Year | |
| Total Pages | 691 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |