Valmiki Ramayanam Part 01

SR No.: 020791
Original Sutra Author: N/A
Author: Amar Publication
Publisher: Amar Publication
Total Pages: 468
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 13 MB

Page 227

Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir
हरिवते धानाः, इन्द्राय पूषण्वते करम्भः, सरस्वते परिवापः, इन्द्राय पुरोडाशः, मित्रावरुणाभ्यां पयस्येति होतव्यानीन्द्रमुद्दिश्यैव “अथ कस्मादे तेषां इविषामिन्द्रमेव यजन्ति" इत्यादिश्रुतेः।माध्यन्दिनसायन्तनसवनयोः पयस्यावर्जमन्यत्सर्व समानम् । अभिषुत इति पाठे-चतसृषु दिक्षु चतुर्भिः ऋत्विग्भिः पाषाणेरभिहत्य निःसारितसारा सोमलताभूदित्यर्थः। तथा हि सूत्रम्-" सोमं राजानं दृपदि निधाय दक्षिणतो ब्रह्मा पश्चादध्वर्युरुत्तरतो होता प्रायुद्द्वाता स्थित्वा दृषद्भिरभिहन्यात्" इति । अनघः अंशुस्कन्दनरहितः ॥ ६॥ तृतीयेति । तथा शास्त्रप्रकारेण, प्रातःसवनपूर्वाणि
इत्युक्तस्यैवायं प्रपञ्चः ॥७॥ न चेति । अहुतं स्खलितम् अन्यथा हुतं वा किञ्चन नाभूत् । सबै होमादिकं ब्रह्मवत् मन्त्रवत् दृश्यते स्म । हि यस्मात् शक्षेमयुक्तं निर्विघ्नं चक्रिरे । अत्रानहोमादिकमश्वमेधीयं सूचितम्, तेषां बहुत्वेन स्खालित्यादिसम्भावनया तत्परिहारस्य वक्तव्यत्वात् । तथाहुर्याज्ञिकाः
तृतीयसवनं चैव राज्ञोऽस्य सुमहात्मनः । चकुस्ते शास्त्रतो दृष्ट्वा तथा ब्राह्मणपुङ्गवाः॥७॥ न चाहुतमभूत्तत्र स्खलितं वापि किञ्चन । दृश्यते ब्रह्मवत्सर्व क्षेमयुक्तं हि चक्रिरे ॥८॥ न तेष्वहस्सु श्रान्तो वा क्षुधितो वापिदृश्यते । नाविद्वान ब्राह्मणस्तत्र नाशतानुचरस्तथा ॥९॥
ब्राह्मणा भुञ्जते नित्यं नाथवन्तश्च भुञ्जते । तापसाभुञ्जते चापि श्रमणाभुञ्जते तथा॥1॥ “पत्रीसंयजनान्तेऽहन्यनिष्टोमे तु संस्थिते । प्रजापतिसमे गीते वीणागणिकिभिनृपे॥ अस्तं गते सहस्रांशावारुह्याश्वत्थनिर्मिताः। पत्रिंशतमथासन्दी। जस्तावन्तोऽध्वर्यवो वृताः॥ अप्राकृतैः मुवेर्दीर्घदण्डैः खदिरसम्भवैः । सर्वो तां रात्रिमन्नानि दशाज्यादीनि जुह्वति ॥ संख्याहुतीस्ता सकृदेव हुत्वा पराई पर्यन्तमथ क्रमेण । हुत्वाश्वनामप्रभृतीनि रात्रेश्शेषोक्थ्यसंख्याहुतिभिः समाप्यः॥” इति ।।८॥ अथ तत्रानदानसमृद्धिं दर्शयत्यष्टभिः-न तेष्वित्यादि। यद्यपि क्रीते सोमे यज्ञानं न भोज्यम्, तथापि सर्वव्यस्य वसिष्टसात्कृतत्वेन न दोषः। तेष्वहस्सु यज्ञीयदिनेषु । श्रान्तः पिपासितः।क्षुधितःबुभुक्षितः। न दृश्यते नादृश्यत । अशतानुचरः शतशिष्यरहितः ॥९॥ ब्राह्मणा इति । नाथवन्तः दासाः, शूद्रादय इति यावत् । श्रमणाः दिगम्बराः।"श्रमणा अधिकमित्यनेनान्यूनत्वं वा ॥ ४ ॥५॥ पेन्द्र इति । पेन्द्रः इन्द्रदेवताको हविर्भागः । राजा सोमलता । अभिष्टुतः स्तोत्रशस्वैः स्तुतः॥ ६॥७॥न चेति । तत्र यागे । स्वलितं स्कन्नम् । पात्रादिति शेषः । ब्रह्मवत् मन्त्रवत् । क्षेमयुक्तम्-विघ्नरहितं विघ्ननिवारकरक्षोनमन्वायुपेतमित्यर्थः॥ ८ ॥ न तेप्विति । अशतानुचरः १ पुङ्गवाः । आह चाकिरे तत्र शादीन विषुषोत्तमान् । ऋभ्यशृङ्गादयो मन्त्रैः शिक्षाक्षरसभान्वितैः । गीतिभिर्मधुरैः सिन्निाहानैयथार्थतः । होनारो नदुरावा हविर्भागान दिवौकसाम् । इत्यापकः ।।
అని నా