________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४८८
यजुर्वेदिश्रातत्त्वम् ।
प्तिं ज्ञात्वा न प्रकौर्य सकृत् सकदपो दत्त्वा पूर्ववहायत्री जपित्वा मधुमतौ मधुमधुमध्विति च तृप्ताः स्थेति पृच्छति शेषमन्त्रमनुज्ञाप्येति' । अस्यार्थः श्राडोयात्रात् पात्रान्तरे अन्नसुहृत्य घृतेनाभ्यज्य अग्नौ करिष्ये इति मन्त्रेण पृच्छतीति कर्क: अतएव पितृदयिताकृत्य प्रदीप स्मृतिरत्नाकर श्राङदीपिकादिषु प्रणवादिमत्त्वेनोल्लेखः एवञ्च अस्य मन्त्रत्वेन शूद्रेयोल्लेखो न कर्त्तव्य इति प्रतीयते । ब्राह्मणैरेवोच्चरिते ओम् करुष्वेत्यनुज्ञातः पिण्डपितृयज्ञवदित्यनेन प्राचीनावीतित्व दक्षिणामुखत्वम् । ओम् अग्नये कव्यवाहनाय स्वाहा श्रम् सोमाय पितृमते स्वाहा इति मन्त्राभ्यां हवनञ्च प्रतीयते तथा पिण्डपिढयज्ञे शतपथश्रुतिः पतितवामजानुना सजघनेन गाईपत्यं प्राचीनावीती भूत्वा दक्षिणामुख आसीन इत्युपक्रम्य डे बहुतौ जुहोति श्रम् अग्नये कव्यवाहनाय स्वाहा ओम् सोमाय पितृमते स्वाहा इति एवमेव हरिहरहलायुधककबासुदेव- हरिशर्म-शूलपाणि- राय मुकुटाचाय्र्य-चूड़ामण्यादयः । एवच्च पितृभक्तौ सव्येनेति लिखनं प्रमाणशून्य' मेक्षणाभावे हस्तेन होमोऽतिदिश्यते । हुतशेषं दत्त्वा दूति विशेषानवगमात् दैवादिक्रमेण सर्वपात्रेषु दत्त्वा शेष पिण्डायें स्थापयित्वा दैवादिक्रमेणानुत्तानोत्तानहस्ताभ्यां प्रत्येकं पात्र धृत्वा पृथिवी ते पात्रमिति जपेत् श्रनादिकं परिवेश्य वैष्णव्या ऋचा इदं विष्णोरित्यादिना यजुषा विष्णो कव्यमिदं रचख इत्यनेन वाऽङ्गुष्ठं निवेशयेत् । तूष्णीं दैवे यवान् अपहतेति पितृपचे तिलान् विकिरेत् । शक्त्या वेति अन्नाद्यभावेऽप्रतिषिद्धं शाकादिकमपि । अतएव शाकेनापि अपरपक्षं नातिक्रामेदित्युक्तम् । अनत्सु भुञ्जानेषु रक्षोघ्नौऋचः यज्ञेश्वर इत्यादि पित्रमन्त्रान् पिढप्रकाशकान् । पुरुषसूक्तं सहस्र
୯
For Private and Personal Use Only