Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 66

चटनम्
698
चतुर
चटनम् Cracking, splitting. -2 Falling off in small pieces.
चटुः, -दु. [च उन्] 1 Kind or flattering words; छायां निजस्त्रीचटुलालसानाम् Si. 4.63 see चाटु. -2 A Beream. -3 A devotional posture among ascetics. -दु: The belly.
चटुल . [चट्-उलच्] 1 Trembling, tremulous, unsteady, moving about, shaking: आयस्तमक्षत जनश्चटुलाग्रपादम् Si.5.6%3; त्रासातिमात्रचटुलैः स्मरतः सुनेत्रः R.9.583 चटुलशफरोद्वर्तनप्रेक्षितानि Me.42; Mu.3243 मदेन किंचिच्चटुलालसानाम् si.1.6.5.10, 13. -2 Fickle, inconstant (as a lover &c.); किं लब्धं चटल त्वयेह नयता सौभाग्यमेतां दशाम् Amaru. 143 चटुलप्रेम्णा दयितेन 71. -3 Fine, beautiful, agreeable; इति चटुलचाटुपटुचारु मुरवैरिणो राधिकामधि वचनजातम् Git. 10. -ला Lightning.
चटुलय Den. P. to move to and fro; चञ्चूपुटं चटुलयन्ति चिरं चकोराः Bv. 89,99.
चदलोल, चटुल्लोल a.1 Tremulous.-2 Lovely, beautiful. -3 Talking sweet words.
TETET The sound of the clashing of weapons, cracking of fire &c.
चटचटायते Den. A. To crackle, rattle. चटचटायनम् Crackling.
चण् 1 P. (चणति)1 To sound. -2 To go. -3 To injure, hurt, kill.
चण . (At the end of comp.) Renowned, celebrated, skilled in famous for 3 तेन वित्तश्चञ्चुपूचणपो Sk.; अक्षरचणः रामोऽपि मायाचणमस्त्रचुञ्चु: Bk.2.32%; अन्येनाखिलपापकर्षणचणां रुद्राक्षमालामपि Ram. Ch. 2.87. -ण: The cbick-pea.
चणक: 1 Chick-pea; उत्पतितोऽपि हि चणकः शक्तः किं भ्राष्टकं भक्तुम् Pt. 1. 132.-2 N. of a gotra.-Comp.-अम्लम् sour pease. वारि Water mixed with sour pease. -आत्मजः the sage चाणक्य...
चण्ड् 1 A. To be angry; L. D. B.
ug a. 1 (a) Fierce, violent, impetuous. () Passionato, angry, wrathful; अथैकधेनारपराधचण्डात् गुरोः कृशानुप्रतिमाद् विभेषि R. 2. 49; M. 3. 20%; see वण्डी below. -2 Hot, warm%3 as in चण्डांशु. -3 Active, quick. -4 Pungent, acrid. -5 Mischievous evil. -6 Circumcised. -ण्ड: 1 An evil being or demon. -2 Siva. -3 Skanda. -4 The tamarind tree. -03H 1 Heat, warmth. -2 Passion, wrath. -ado. Violently, fiercely, angrily. -Comp. -अंशुः, -करः,-दीधितिः, -भानुः the sun; हेमन्तशिशिरावाप्य चण्डांशोरिव मण्डलम् Raj. T.4.401. -नायिका an epithet of Durga. -मुण्डा a form of Durga ; (= चामुण्डा q.v.). -मृगः a wild animal. -विक्रम a. of impetuous valour, fierce in prowess. . चण्डवत् a. Violent, warm. -ती N. of Dugra.
चण्डा , -ण्डी 1.1 An epithet of Durga. -2 A passionate or angry woman; चण्डी चण्डं हन्तुमभ्युद्यता माम् M.3.203 चण्डी मामवधूय पादपतितं जातानुतापेव सा V. 4. 383 R. 12.5%3 Me. 104. -8 N. of plant. -4 A kind of perfume (Mar. वाळा ). -ण्डी 1 A term of endearment applied to one's mistress. -2 Hurt, injury. -Comp. -ईशा , -ईश्वरः, -पतिः an epithet of Siva; पुण्यं यायात्रिभुवनगुरोर्धाम चण्डीश्वरस्य Me.33. मण्डनम् poison (कालकूटम्); मथ्यमानोऽद्रिणा पूर्वे ददौ चण्डीशमण्डनम् Bm. 1. 103. -कुसुमः red oleander.
चण्डिः , -चण्डिका N. of Durga.
चण्डिमन् m. 1 Passion, violence, impetuosity, wrath. -2 Heat, warmth; राज्ञः स सचिवः सत्यं दुष्प्रापो लुप्तचण्डिमा Raj. T.6.298.
चण्डिल: A barber.
चण्डीकृ8U. To enrage, make angry or violent, provoke.
731a: The fragrant oleander. चण्डातकः, -कम् A short petticoat.
चण्डाल a.[चण्ड्-आलच् ] Wicked or eruel in deeds of black deeds (क्रूरकर्मन्);ct..कर्मचाण्डाल. -ल: A general name for the lowest and most despised of the mixed castes originating from a Sudra father and a Brahmaņa
mother. -2 A man of this caste, an outeast; चण्डाल: । किमयं द्विजातिरथवा Bh. 3.56%3 Ms.5.1313; 10. 12, 163 11.
176. -Comp.-वल्लकी the lute of Chandala, a common or vulgar lute.
चण्डालिका 1 The lute of a Chandala. -2 N. of Durga.
चण्डुः [चण्ड् उन् ] 1 A rat, mouse.-2 A small monkey.
चत10.(चतति-ते)1 To ask, beg, request. -2 To go. -Caus. (चातयति-ते)1 To cause to hide. -2 To scare, terrify.
चतित a. ( Ved. चत्त) Hidden; made to disappear.
चातन a. Driving away, removing.-नम् 1 Tormenting, afflicting. -2 Removing, scaring away.
चतुर् num. a. [चत्-उरन् Un.5.58] (always in pl.; m. चत्वारः3; f. चतस्रः M. चत्वारि) Four; चत्वारो वयमृत्विजः Ve. 1.25; चतस्रोऽवस्था बाल्यं कौमारं यौवनं वार्धकं चेति; चत्वारि शशा त्रयो अस्य पादाः &c.; शेषान् मासान् गमय चतुरो लोचने मीलfetar Me. 110. -ind. Four times. [cf. Zend chathru; Gr. tessares; L. quatuor. ][ In comp. the of 207 is changed to a Visarga (which in some cases becomes श,
or #, or remains unchanged) before words beginning with hard consonants.] -Comp. -अंश: a fourth part. -अङ्गa. having4 members, quadripartite. (-गम्)1a complete army consisting of elephants, chariots, cavalry and infantry; चतुरसमायुक्तं मया सह च त नय Ram. 1.20. 103; एको हि खजनवरो नलिनीदलस्थो दृष्टः करोति चतुराबलाधिपत्यम्