Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 65

चक्षु
892
चटका
blinding
the rangen imago at the
चक्षु m. orn Ved. The eye.
चञ्च 1 P. (चञ्चति, चश्चित) 1 To move, wave, shake;
समशिरसि चञ्चत्पश्चचूडश्चमूनाम् U.5.39 Mal.5.23%3 चञ्चच्चञ्च चक्षुस् a. [चक्ष् करणे उसि Up. 2. 118] Seeing. -n.1।
Nag.43 चञ्चत्पराग Git. 1. -2 Todangle about; विलपति The eye%3 दृश्य तमसि न पश्यति दीपेन विना सचक्षुरपि M. 1.9%3
हसति विषीदति रोदिति चञ्चति मुश्चति तापम् GIt. 4. -3 To leap, कृष्णसारे ददचक्षुःS. 1.6; ct. words like घ्राणचक्षुस्, ज्ञानचक्षुस्, नयचक्षस, चारचक्षस् &c. -2 Sight, look, vision, the faculty
jump. -4 To go, move. of sight; चक्षुरायुश्चैव प्रहीयते Ms. 4.41, 42. -3 Light, __ चञ्चः [चञ्च-अच्] 1 A basket. -2 A measure of clearness. - Lustre, splendour. -Comp. -गोचर a. length equal to 5 fingers पञ्चागुलं मानम् ). -श्चा 1 Anyvisible, being within the range of the eye. -ग्रहणम् thing made of cane (as mat &c.). -2 A straw.man,
morbid affection of the eye. -दानम् the ceremony of doll. -3 puppet of grass or reed. -4 A contemptuous anointing the eyes of an image at the time of consecrat- epithet of man; चच्चापुरुषः Sarig. P. 23. ing it. -पथः the range of sight, the horizon. -बन्धः
चञ्चत्क a.1 Leaping, jumping.-2 Moving, tremblblinding the sight; Vas. 67. -मलम् the exeretion of
ing, shaking. the eyes. -रागः (चक्षूरागः) 1 redness in the eyes. -2 'eye-love', love or liking as expressed by an । चञ्चरिन् m. The large black bee; करी बरीभरीति चेद् exchange of glances; पुरश्चक्षूरागस्तदनु मनसोऽनन्यपरता Mal
। दिशं सरीसरीति काम् । स्थिरी चरीकरीति चेन्न चञ्चरीति चश्चरी Udb. 6. 15%; चक्षुरागः कोकिलेषु न परकलत्रेषु K.41 (where the
चञ्चरी,-चञ्चरीकः A large black bee; चुलुकयति मदीयां word has sense l also ). -रोगः (चक्षुरोग) a disease of
चेतनां चचरीकः R. G.; कुन्दलताया विमुक्तमकरन्दरसाया अपि चञ्चthe eye. -fare: 1 the range of sight, ken, presence,
रीकः । प्रणयप्ररूढप्रेमभरभञ्जनकातरभावभीतः॥ Vb. 1.43 Vikr. visibility; चक्षुर्विषयातिक्रान्तेषु कपोतेषु H. 1; Ms. 2. 198.
1.2; Bv. 1. 48. -2 an object of sight, any visible object. -3 the horizon. -श्रवस् m. a serpent; तमाशु चक्षुःश्रवा समूहं मन्त्रेण तायो- चञ्चल a.[चञ्च-अलच, चञ्चं गति लाति ल-क वा Tv.] दयकारणेन -श्रुति m.(=-श्रवस्) गोभिः कण्ठतटस्य हृष्यति पुरो 1 Moving, shaking, trembling, tremulous; wa waदृक्पश्य चक्षुःश्रुतेः Raj. T.5.1; Ki. 16.42; इति स्म चक्षुःश्रवसां हरिणीशिशुचञ्चलाक्षीम् Ch. P. 27; चञ्चलकुण्डल Git.73 Amaru. प्रियानले स्तुवन्ति निन्दन्ति हृदा तदात्मनः N. 1. 28. -हन् a. who 79. -2 (Fig.) Inconstant, fickle, unsteady; TT kills the enerny by the mere glance; सेवे चक्षुर्हणः पार्थानुग्र- मेघवितानमभ्यविलसत्सौदामिनीचञ्चलाः Bh. 3.54; Ki. 2. 19%B वीर्यप्रतापिनः Mb.3233. 22.
मनश्चञ्चलमस्थिरम् Bg.6.26.-ल: 1 The wind. -2 A lover
-3 A libertine. -ला 1 Lightning. -2 Laksmi, the चक्षष्मत.1 Seeing, turnished with eyes, endowed
goddess of wealth. with the faculty of sight; तदा चक्षुष्मतां प्रीतिरासीत्समरसा द्वयोः R.4. 183; °ता 4.13. -2 Having a clear sight or चञ्चु a.[चञ्च-उन् ] 1 Celebrated, renowned, known. good eyes. -8 Possessed of foresight; Kau. A. 1.9. -2 Clever (28 अक्षरचञ्चु); ओष्ठेन रामो रामोष्टबिम्बचुम्बनचञ्चुता
Si.2.143 see चुचु.-5चुः 1A deer. -2N. of a casterचक्षुष्य . [चक्षुते हितः यत् ] 1 Good looking, agreeable
oil plant (Mar. रक्त एरंड). -चुः,-उचू:/. A beak, bill. to the sight, pleasing, beautiful; Si. 8.57. -2 Good
-Comp. -पुटः, -टम् the bill of a bird when shut; for the eyes. -3 Produced from the eye; देवतानां पितृणां
चञ्चूपुट चपलयन्ति चकोरपीताः R. G.; Bv.2.99% अमोचि. च चक्षुष्यं चात्मनां विभो Mb. 13.68.28. -ष्यः, -घ्या A col
चञ्चपुटमौनमुद्रा विहायसा तेन विहस्य भूयः N.3.99%; नुनुदे ननु lyrium or application to the eyes. - A pleasing or
कण्डुपण्डितः पटुचञ्चूपुटकोटिकुट्टनैः N. 2. 4; व्यलिखचाचुपुटेन पक्षती agreeable woman. -ध्यम् An ointment for the eyes
2.2; Amaru. 13. -प्रहारः a peck with the bea.k. -भृत् (Mar. सुरमा?); तार्थ्यशैलं शिखिग्रीवं चक्षुष्यं यामुनं पुनः Siva.
-मत्, m. a bird. -सूचिः the tailor bird. B. 30.18.
चञ्चु का A beak, bill. चकुणः , -1: 1 A tree. -2 A carriage. -3 A vehicle in general ( n. also ).
चञ्चु र a. Clever, expert. चक्रमणम् a. [क्रम् यत् ल्युट् यत्रो लुक् Tv.] 1 Moving
चञ्च र्यमाण a. Gesticulating indecently; प्राप्य चञ्चabout, taking exercise. -2 Going slowly or crookedly. र्यमाणासौ पतीयन्ती रघूत्तमम् Bk. 4. 19. -3 Moving or going about, walking; विष चक्रमणं रात्री Than. 973 चक्के स चक्रेनिभचक्क्रमणच्छलेन N. 1.144; स्वजन्मना
चट् I. 1. P. (चटति, चटित) 1 To break, tall off, रएकमणेन चाश्चति Bhag. 1. 10.26. -
separate. -2 To rain. -3 To cover. -II 10 U. (चाटयति Going slowly or
-ते)1 To kill, iujure. -2 To pierce, break. dortuously. -8 Leap, jump, spring; Pt. 4.
चटक: A sparrow. चङ्कमा Going or moving about, walking.
चटका, चटिका 1A hen-sparrow. -2 The root of 7a. 1 Handsome, beautiful. -2 Clever. -3 Healthy,
long pepper. -Comp. -मुखः A particular type of sound.
arrow%3 क्षुरप्रैश्चटकामुखैः Mb.8.49.36.-शिरस् n. The root चकिमन् m. Beauty.
of long pepper.