Rugartha Dipika

SR No.: 020610
Original Sutra Author: N/A
Author: Lakshman Sarup
Publisher: Motilal Banarsidass
Publication Year: 1939
Total Pages: 862
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 661

I.116.5.]
[ १.८.८.५.
ति॒िस्रः पुस्विरहातिव्रद्धिर्नासत्या भुज्युमूहथुः पतङ्गैः। समुद्रस्य धन्वार्द्रस्य पारे विभी रथैः शतपद्भिः पळेश्वैः॥४॥
तिस्रः क्षपः। भुज्युस्त्रिभिरहोरात्रैः समुद्रमध्यात् स्वगृहं नीतः । तिस्रः। रात्रीः । श्रीणि च । अहानि भवद्भ्यां सह । अतिगच्छद्भिः । नासत्यौ ! भुज्युम् । ऊहथुः समुद्रमध्याद्। अश्वैः । समुद्रस्य मध्यस्थे । स्थले तथा । समुद्रस्य । पारात् तुग्रस्य गृहम् । त्रिभिश्च । रथैः । शतगमनसाधनैः । षडश्वः ।....
अनारम्भणे तदैवीरयेथामनास्थाने अंग्रभुणे समुद्रे । यद॑श्विना ऊहथु ज्युमस्तं शतारित्रां नावमातस्थिवांसम् ॥५॥
अनारम्भणे। दण्डकाष्ठाद्यारम्भणवर्जिते। वृक्षशाखादिग्रहणवर्जिते। स्थानविजावे ? समुद्रे । तद् युवाम् । वीरकर्म कृतवन्तौ स्थः । यद् युवाम् । अश्विनौ। भुज्यम् । स्वगृहम् । न्यूहथुः । शतदर्विकाम् । नावम् । आतस्थिवांसम्।
"भुज्यं याभिरव्यथिभिः" इति कुत्सः।
११
.
.
* त्रिः। अहा। अतिव्रजभिः । PP. । ८. आलम्बनरहिते Sy. १. एतावन्तं कालमतिव्याप्य वर्तमानः Sy. आरभ्यतेऽस्मिन्नित्यारम्भणमालम्बनमु२. समुद्रस्यैकदेशभूते Sk.
च्यते । निरालम्बने Sk. ३. जलवर्जिते प्रदेश Sy.
९. अनास्थाने । यस्मिन्त्रीषदपि स्थातुं ४. पा...त् P. D. पा... M. न शक्यते सोऽनास्थानः।... अग्रभणे।
समुद्रस्य मध्ये या उदकेन परिक्षिप्ताः... ग्रहीतुमपि यस्मिन्न शक्यते सोऽग्रभणो तास्वित्यर्थः Sk.
लताशाखादिरहितस्तत्र Sk. ५. M. adds गृहः before रथैः । १०. स्थाने विजापे M.
उदकेनार्दीभूतस्य समुद्रस्य पारे तोरदेशे आस्थीयतेऽस्मिन्नित्यास्थानो भूप्रदेशः। च Sy.
तद्रहिते स्थातुमशक्ये जल इत्यर्थः Sy. ६. शतसङ्ख्याकैश्चक्रलक्षणः पादैरुपेतः Sy. | ११. भुज्यं M. १२. स्वगृ M.
शतशब्दश्चात्र बहुनाम सामर्थ्याच्चानाद्ये । १३. तत्प्रापणमन्यैर्दुःशकं युवां समुद्रमध्ये कृतबहुत्वे वर्तते । पादशब्दोऽपि चक्रपाद- वन्तावित्यर्थः Sy.
वचनः । त्रिचक्रपादरित्यर्थः Sk. १४. बह्वरित्राम् ।यैः काष्ठः पाश्र्वतो बद्धर्जला७. आनयतं गा रथांश्चेति P. D. स्थल लोडने सति नौः शीघ्रं गच्छति तान्यआनयनाय पतङ्गा रथाश्चेति M.
रित्राणि Sy. + अश्विनौ। PP.
१५. नामम् M. १६. भुज्यं M. + शतऽअरित्राम्। PP.
१७. रप्यहिभिः P. V. Madhava ignores आर्द्रस्य १८. RV. I. 112.60.