Rugartha Dipika

SR No.: 020610
Original Sutra Author: N/A
Author: Lakshman Sarup
Publisher: Motilal Banarsidass
Publication Year: 1939
Total Pages: 862
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 244

१.३.१४.३. ]
१८६
[ I.37.13. त्यं चिद्घा दीर्घ पृथं मिहो नपातममृध्रम् । प्र च्यावयन्ति यामभिः ॥११॥
त्यं चिद्ध । त्यम् । चित् । खलु । दीर्घम् । विस्तीर्णम् । मेघस्य । पुत्रम् । अमृदुम् । गमनैः। प्रच्यावयन्ति मरुत इति शिलोच्चयाभिप्रायमिति ।
मरुतो यद्ध वो बलं जनौ अचुच्यवीतन । गिरीरचुच्यवीतन ॥१२॥
मरुतः। मरुतः । यत्। वः। बलं तत् । जनान् । च्यावयति तत् । शिलोच्चयानपि ।
१
.
च्यावयति।
१५
यद्ध यान्ति मरुतः सं हे ब्रुवतेऽध्वन्ना । शृणोति कश्चिदेषाम् ॥१३॥
यद्ध यान्ति। यदा। खलु। यान्ति । मरुतस्तदानीम् । मार्गेऽमी। सह। शब्दं कुर्वन्ति तं शब्दम् । एषाम् । कः । चिदपि। शृणोति सर्वो जन आगोपालं शृणोति।
१. घः D. २. तच्छब्दश्रुतेश्च सव्येन नरान् । ते देवा वीर्यवन्तोऽभवन्
योग्यार्थसम्बन्धो यच्छन्दोऽध्याहर्तव्यः । मृध्रा असुराः" इति। अत्र च
योऽयं वैदयुतो नामाग्निस्तदपि Sk. वीर्यवत्प्रतियोगित्वेनोपादानान्मृध्रशब्दो ३. चिदित्यप्यर्थेSk. ४. घेति पदपूरणःSk. निर्वीर्यवचन इति गम्यते। अमृध्र ५. दीप्ति M. ६. मेघं स्तीर्णस्य P. वीर्यवन्तम् Sk. ६. विदयुतमपि स्तीणं मे० M. सेचनीयस्य जलस्य न | स्वगमनरेव कुर्वन्तीत्यर्थः Sk.
पातयितारं, वृष्टिमकुर्वन्तमित्यर्थः Sy. | १०. वा M. ११. व्यन्ति P.D. ७. म् M. मेघाद्धि वैदयुतोऽग्निर्जायते। स्वस्वव्यापारेषु प्रेरयत Sy. अथवा नपादिति पौत्रस्यैव नाम न |
| स्वराष्ट्रभ्यश्च्यावितवन्तः Sk. पुत्रस्य। तत्रादित्यो मिडुच्यते। | १२. व्यानिति P. मेघान् Sy. सोऽपि हि रश्म्याहृताभिरद्भिर्मध्यमं | मेघान् पर्वतान् वा Sk. सिञ्चति। ताभ्यश्चाद्भयो मेघो १३. ०यन्ति D. Omitted by P. जायते। मेघाद् वैद्युत इत्येवमादित्य- १४. V. Madhava ignores ह पौत्रत्वमस्य Sk.
१५. मार्गमी M. १६. यान्तश्च सम्ब्रुवते ८. अमृतं P. अम्यदं M.
परस्परेण सम्भाषन्ते Sk. केनाहिस्यम् Sy.
१७. तदा शृणोति कश्चिदेषां मरुतां सम्भाषणं अहिंस्यहिंसितारं वा साधूनाम् । अथवा __न सर्वः। यस्यैवैते मरुतः प्रसादवन्तः मृध्रशब्दो मृदुपर्यायः।... अमृध्रममृदुं | स एवैतान् गच्छतोऽध्वनि भाषमाणान् तीक्ष्णम्। अथवा मृध्रशब्दो निर्वीर्यव- शणोति नापरः Sk. चनः। एवं हि छागलेयिनां श्रुतौ प्रयोगः।। १८. आ लो (गो) पालं M. "दक्षिणेन हस्तेन देवान् असृजत् । | १९. V. Madhava ignores ह। आ