________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मागधी व्याकरणम्. रधोरणिधाराछेदा व दृश्यंते व अंगे कस्याः वधूकायाः किंजूते अंगे नखैरुझेखनं यस्यांगस्य तस्मिन् किं कुर्वत्याः कंचुकं श्रावनंत्या इत्यर्थः १ उवमा अस्यार्थः उरुयुग्मं उपमासु अपर्याप्तेजकलनदंतापहासं वर्त्तते इति शेषः इदानीं तदेव उरुयुग्मं मर्दितविसदंडविरसमलक्ष्याम इत्यर्थः २ श्रहो श्राश्चर्य श्रडालोयणतरला अस्यार्थः स्तरकवीनां बुझ्यो अर्थालोकनतरला नवंति कवींजाणां हृदयमध्ये एव निरारंजं श्रायांतीत्यर्थः ॥७॥ टीका भाषांतर. एत् ( एकार ) अने उत् (उकार ) तेमने स्वरपर बते संधि न थाय. बहुआए- ए गाथानो एवो अर्थ के, कांचली पेहेरती एवी वधूना नखवडे उकरडाएला अंगमां कामदेवना बाणनी श्रेणीनी धाराना जाणे बेद होय तेवा देखाय . १ उवमा ए गाथानो अर्थ- ते स्त्रीनु जरुयुगल, जेने दांतनो प्रकाश न थयो होय तेवा गजेंजना बच्चानी सोंढ जेवं हतुं, ते श्रा वखते चोखाएला कमलनाल जेवू देखाय . अहो आश्चर्य वे. २ अत्थालोयणतरला ए गाथानो अर्थ-बीजा कविऊनी बुद्धि अर्थना आलोकनमां चपल होय बे, अने कवींजोनी बुधिळ हृदयनी मध्यमां आरंन रहितपणे आवे ॥७॥
स्वरस्योवृत्ते॥७॥ व्यंजनसंपृक्तः खरो व्यंजने बुप्ते योऽवशिष्यते स उवृत्त होच्यते। खरस्य उमृत्ते खरे परे संधिर्न नवति ॥ गयणेचि श्रगंध उडिंकुएंति । निसाअरो. निसियरो। रयषियरो। मणुअत्तं बहुलाधिकारात् कचिछिकल्पः । कुनथारो कुंजारो । सुरिसो । सूरिसो ॥ कचित् संधिरेव ।सालाहणो चक्का श्रतएव प्रतिवेधात्समासेऽपि स्वरस्य संधौ निन्नपदत्वं ॥ ७॥
मूल भाषांतर. खरस्य अने उद्धृत्ते ए बे पदनुं सूत्र जे. व्यंजनसाथे जोडाएसो स्वर व्यंजननो लोप थयापी, जे अवशेष रहे ते वृत्त स्वर कहेवाय . तेवो उवृत्त स्वर पर उतां स्वरने संधि न पाय. गयणेचिअ गंध उडिं कुणंति ए वाक्यमां गंधउडिं तेनुं संस्कृत गंधपुटी हतुं त्यां पू व्यंजन उडी जतां, बाकी रहेलो उ उधृत्त स्वर ने. तथी ते गंध अने उडि ए बे पदनी संधि न थाय. निसाअरो अने निसिअरो ए पदमा उवृत्त अ नी साथे संधि न थाय. रणिअरो ए पदमां पण अ नी साथे संधि न थाय. मणुअत्तं ए पदमां उवृत्तस्वर उ भने अत्त नो अ ए बेनी बच्चे संधि न थाय. आ बदुखनो अधिकार चाले , तथी विकटपे संधि थाय, जेम के एकव.
For Private and Personal Use Only