________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आयुक 157
आयुत्त आयुसंस्कार का परित्याग - ज्जने सप्त. वि., ए. व. - आयुतो योजितोति अत्थो, अप. अट्ठ. 2.6; हरितेन आयुतो अज्ज... सत्वा आयु सवारोसज्जने गमिस्सामाति, दी. नि. नादियो, जा. अट्ठ. 7.305; - ता स्त्री., प्र. वि., ए. व. - अट्ठ. 2.150; - सन्तानजनकपच्चयसम्पत्ति स्त्री., तत्पु. अयं नदी पुथुलोमेहि मच्छेहि आयुता पुथु विपुला, जा. अट्ट. स., आयु की निरन्तरता में कारणभूत (भोजन आदि) तत्त्वों 5.5; - तं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - किम्पुरिसेहि आयुतं की प्राप्ति – या तृ. वि., ए. व. -- तत्थ यं विज्जमानायपि परिकिण्णं, जा. अट्ट. 7.279; स. उ. प. के रूप में आयुसन्तानजनकपच्चयसम्पत्तिया केवलं पटिसन्धिजनकस्स किम्पुरिसा., गणङ्गुलमिगा., गुणगन्धा., दिजगणा., दुमा., कम्मरस विपक्कविपाकत्ता मरणं होति, विसुद्धि. 1.220; दा., नारीवरगणा., पुथुलोमा., युधा., वालमिगा., आयु सन्तानजनकपच्चयसम्पत्तियाति आयुप्पबन्धस्स सोण्णकिङ्किणिका. के अन्त. प्रयुक्त. पवत्तापनकानं आहारादिपच्चयानं सम्पत्तियं विसद्धि. महाटी. ___ आयुत्त आ + vयुज से व्यु., भू. क. कृ. [आयुक्त], 1. 1.272: - सहगत त्रि., तत्पु. स., आयु के साथ जुड़ा त्रि., किसी काम में लगा दिया गया, जोड़ दिया गया, लगा हुआ, जीवन के साथ साथ विद्यमान – तो पु., प्र. वि., ए. हुआ, संयुक्त, प्राप्त - त्तो पु., प्र. वि., ए. व. - आयुत्तो व. - यदायं कायो, आयुसहगतो च होति उस्मासहगतो च कटकरणस्स आयुत्तो कटकरणे, मो. व्या. 2.37; पठमस्स विआणसहगतो च, तदा लहुतरो च होति मुदुतरो च झानस्स उप्पादाय युत्तो पयुत्तो आयुत्तो समायुत्तो, महानि. कम्मञ्जतरो च, दी. नि. 2.249.
379; - स्स पु., ष. वि., ए. व. - मेथुनमनुयुत्तरसाति, आयुक त्रि., ब. स. [आयुष्क], आयु वाला, ब. स. के उ. मेथुनधम्मे युत्तस्स पयुत्तस्स आयुत्तस्स समायुत्तस्स महानि. प. के रूप में ही प्राप्त, अट्टकप्पा. (आठ कल्पों की आयु 104; - त्ता पु., प्र. वि., ब. व. - तपोजिगुच्छाय आयुत्ता, वाला), अप्पा. (छोटी या कम आयु वाला), असङ्केय्या. (संख्या स. नि. 1(1).82; आयुत्ताति तपोजिगुच्छने युत्तपयुत्ता, स. से परे आयु वाला), असीतिवस्ससहस्सा. (एक हजार नि. अट्ठ. 1.113; 2. पु., कार्य-विशेष के लिए नियुक्त कल्पों की आयु वाला), कप्पा. (एक कल्प की आयु वाला), प्रशासनिक पदाधिकारी अथवा मन्त्री - त्तो प्र. वि., ए. व. खीणा. (वह, जिस की आयु क्षीण हो चुकी है), चतुसट्ठिकप्पा. - आयुत्तो मातुसन्देस सब्बं तस्स निवेदयि, म. वं. 10.19; (चौसठ कल्पों की आयु वाला), चत्तालीसवस्ससहस्सा. दारकं च सहस्सं च आयुत्तस्स अदा रहो, म. वं. 10.5; - (चालीस हजार वर्षों की आयु वाला), दसवस्ससहस्सा. त्ता प्र. वि., ब. व. - मा ते अधम्मिकायुत्ता, धनं रखञ्चनासयुं (दस हजार वर्षों की आयु वाला), दीघा. (लम्बी आयु जा. अट्ट. 5.112; - क पु., आयुत्त + क से व्यु. वाला), नियता. (सुनिर्धारित अवधि की आयु वाला), परिक्खीणा. [आयुक्तक], सरकारी पदाधिकारी, किसी प्रशासनिक कार्य (अत्यधिक हो चुकी आयु वाला), परित्ता. (अत्यल्प आयु वाला), के सम्पादन अथवा निरीक्षण के लिए नियुक्त पदाधिकारी यावता. (जब तक आयु है तब तक), वस्ससतसहस्सा. (एक या पर्यवेक्षक - को प्र. वि., ए. व. - अम्हाक, देव, नगरे सौ हजार वर्षों की आयु वाला), वस्ससता. (एक सौ वर्षों की आयुत्तको नत्थि, स. नि. अट्ठ. 3.100; - कं द्वि. वि., ए. आयु वाला), वस्ससहस्सा. (एक हजार वर्षा की आयु वाला), व. - आयुत्तकं गामकिच्चं करोन्तमेव परिस. पटि. म. सावसेसा. (वह, जिसकी आयु का कुछ भाग अभी तक शेष है), अट्ठ. 2.274; - केन तृ. वि., ए. व. - आयसाधकेन के रूप में प्राप्त.
आयुत्तकेन सहितं, ध. प. अट्ठ. 2.259; - स्स ष. वि., ए. आयुञ्जन नपुं., आ + Vयुज से व्यु., क्रि. ना., प्रबल जोड़, व. - मम गामसते आयुत्तकस्स सन्तिक पेसेत्वा मजबूत लगाव, सुदृढ़ आसक्ति -- नं प्र. वि., ए. व. - मारापेस्सामी ति, पटि. म. अट्ठ. 2.273; - का प्र. वि., ब.
आयुञ्जनं अनुयुञ्जनं आयोगो, दी. नि. टी. 1.332. व. -- ... आयुत्तका लज गहेत्वा ..., जा. अट्ठ.5.114; आयुत त्रि., आ + vयु से व्यु., भू क. कृ. [आयुत], शा. -- के द्वि. वि., ब. व. - ... आयुत्तके अदासि, जा. अट्ठ.
अ., अच्छी तरह से जोड़ दिया गया, भली-भांति बांध दिया 5.445; - घर नपुं, तत्पु. स., प्रशासनिक पदाधिकारी का गया, ला. अ., युक्त, परिपूर्ण, (से) समन्वित, भरपूर - निवासस्थान - रं द्वि. वि., ए. व. - गतेसु तेसु सो गन्त्वा तो पु.. प्र. वि., ए. व. - रागरत्तो सुखसीलो, कामेसु आयुत्तकघरं सक, म. वं. 10.12; - पुरिस पु., प्रशासनिक गेधमायुतो, बुद्धेन चोदितो सन्तो, तदा त्वं पब्बजिस्ससि.. अधिकारी - सो प्र. वि., ए. व. - आयसाधको अप. 1.54; गेधमायुतोति वत्थुकामेसु गेधसङ्घाताय तण्हाय आयुत्तकपुरिसो विय तन्निस्सितो नन्दिरागो अनुचरो नाम,
For Private and Personal Use Only