________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आपापेति
119
भरितकंसो, म. नि. अट्ट (मू.प.) 1(2).271; - सं द्वि. वि., ए. व. - अपि न सो परिसो अ{ आपानीयकंसं पिवेय्य .... म. नि. 3.45; - सेन तृ. वि., ए. व. - आपानीयकसेन निमन्तनपुरिसो विय लोके... निमन्तकजनो, स. नि. अट्ठ. 2.105; - सम्हि, सप्त. कि. ए. व. तत्थ यथा आपानीयकंसम्हि गणे
च आदीनवे च आरोचिते... भविस्सति, स. नि. अट्ठ. 2.105. आपापेति आ + प + आप का प्रेर., वर्त., प्र. पु., ए. व. [आप्रापयति], प्राप्त कराता है, स्थिति-विशेष में पहुंचाता है - किलेसपरिळाहतो मुत्तो सब्बसत्ते अस्सासेति, सन्तभावं
आपापेति, अप. अट्ठ. 2.98. आपाभिनन्दी त्रि., [आपाभिनन्दिन], आप-तत्त्व का अभिनन्दन करने वाला, जल-तत्त्व में आनन्द लेने वाला - न्दिनो पु.. प्र. वि., ब. व. - ... अहेसु. .... तया पुब्बे समणब्राह्मणा लोकरिमं पथवीपसंसका पथवाभिनन्दिनो, आपपसंसका
आपाभिनन्दिनो, म. नि. 1.410. आपायिक त्रि., अपाय से व्यु. [बौ. सं. आपायिक], तिरच्छान, निरय (नरक), पेत्तिविसय (प्रेतयोनि) तथा असुरकाय, इन चार प्रकार की दुखद गतियों अथवा अवस्थाओं के साथ जुड़ा हुआ, चार प्रकार की दुखभरी योनियों में जन्म लेने वाला - को पु., प्र. वि., ए. व. - अपायेसु जातो आपायिको, क. व्या. 404; असद्धम्महि... देवदत्तो आपायिको नेरयिको कप्पट्ठो अतेकिच्छो, चूळव. 342; अपाये निब्बत्तिस्सतीति आपायिको, चूळव. अट्ठ. 110; - का ब. व. - इति आपायिकापि नानत्तकाया एकत्तसञिनोत्वेव सङ्घयं गच्छन्ति, अ. नि. अट्ठ. 3.166; कति आपायिका वुत्ता, बुद्धनादिच्चबन्धुना, परि. 394; - कं नपुं॰, प्र. वि., ए. व. - आपायिकं दुक्खं उपलब्भतीति, कथा. 51; -स्स नपुं., ष. वि., ए. व. - आपायिकस्स दुक्खस्स पटिसंवेदी उपलब्मतीति? कथा. 51; - के नपुं., द्वि. वि., ब. व. -- दिद्विसम्पन्नो पुग्गलो आपायिके रूपे रज्जेय्याति?, कथा. 382; - कानि नपुं.. प्र. वि., ब. व. - अपाये भवानि
आपायिकानि आदिसद्देन तदनं सब्बसंसारदुक्खं सङ्गण्हाति, विसुद्धि. महाटी. 1.37; - कानं नपुं., ष. वि., ब. व. - आपायिकानं ठानानं दुग्गतिवेदनियानं अप्पहाना... वदामि, म. नि. 1.353; आपायिकानं... अपाये निब्बत्तापकानं कारणानं म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).221; - दुक्ख नपुं, कर्म. स. [बौ. सं. आपायिकदुःख], दुखदायक योनियों में जन्म ग्रहण करने से प्राप्त दुःख - क्खं द्वि. वि., ए. व. - ... दुक्खं आपायिकदुक्खं अनुभवन्ति, पे. व. अट्ठ, 51.
आपुच्छति आपायिकवग्ग पु., अ. नि. के एक वर्ग का शीर्षक, अ. नि.
1(1).300-308; अ. नि. अट्ठ. 2.224-227. आपायिकसुत्त नपुं., अ. नि. के एक सुत्त का शीर्षक, अ.
नि. 1(1).300. आपिलति द्रष्ट, अपिलपित के अन्त... आपीयति आ +vपा के कर्म. वा. का वर्त., प्र. पु., ए. व. [आपीयते], ठीक से पिया जाता है, पूरी तरह पी लिया जाता है अथवा सोख लिया जाता है - अप्पोति आपियति अप्पायतीति वा आपो, विसुद्धि. 1.354; अप्पेति, आपीयति, अप्पायतीति वा आपो, पटि. म. अट्ठ. 1.69; आपीयतीति सोसीयति, पिवीयतीति केचि, विसद्धि. महाटी. 1.416. आपुच्छ/आपुच्छा आ + पुच्छ का पू. का. कृ., पूछ कर अनुमति लेकर - ..., भणति आपुच्छहं गमिस्सामि, थेरीगा. 416; 418; भणति आपुच्छह गमिस्सामीति अहं तुम्हे आपुच्छित्वा यत्थ कत्थचि गमिस्सामी ति सो मम सामिको... भणति.
थेरीगा. अट्ट, 290. आपुच्छक त्रि., आ + पुच्छ से व्यु., पूछने वाला, अनुमति
ले कर काम करने वाला - का पु., प्र. वि., ब. व. - "आपुच्छका च परियेसन्तापि अदिस्वा सब्बे आपच्छिता
अम्हेही ति सचिनो होन्ति, महाव. अट्ठ. 270. आपुच्छकरणनिद्देस पु., खु. सि. के सत्रहवें खण्ड का
शीर्षक, खु. सि. 22-23. आपुच्छति आ + पुच्छ का वर्त, प्र. पु., ए. व. [आपृच्छति], 1. पूछता है, प्रश्न करता है - परिनिब्बानाय च सत्थारं आपुच्छति, उदा. अट्ठ. 349; - च्छिं अद्य., उ. पु., ए. व. - धम्मराजं उपगम्म, आपुछि पञ्हमुत्तमं, अप. 1.99; आपुच्छि पहमुत्तमन्ति उत्तम खन्धायतनधातुसच्चसमुप्पादादिपटिसंयुत्तं पन्हं अपुच्छिन्ति अत्थो, अप. अट्ठ. 2.67; - च्छु/च्छिंसु प्र. पु., ब. व. - आयस्मन्तं सारिपुत्तं उत्तरि पञ्हं अपुच्छु, म. नि. 1.60; आयस्मन्त सारिपुत्त उत्तरि पहं अपच्छिस. म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).215; 2. अनुमति लेता है, अनुमोदन प्राप्त करता है, स्वीकृति प्राप्त करता है - सापेक्खो गन्वा तत्थ ठितो आपुच्छति, पाचि. 63; - च्छामि उ. पु., ए. व. -- सङ्घ भन्ते इमस्स दारकस्स भण्डुकम्म आपुच्छामीति, महाव. अट्ठ. 270; - च्छि अद्य.. प्र. पु.. ए. व. - ... ब्राह्मणं पच्चुग्गन्वा परिक्खारग्गहणं आपुच्छि, जा. अट्ठ. 7.311; सो तत्थेव दण्डं छड्डत्वा पत्तचीवरपटिग्गहणं आपुच्छि, ध. प. अट्ठ. 1.37; राजा "अनुभागो अस्थि, अनापुच्छित्वा खादितुं
For Private and Personal Use Only