________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अयुत्ति
550
अयोगक्खेमकाम 1.37; - त्तानि ब. व. - अचिन्तेय्यानीति चिन्तेतं अयुत्तानि, भिक्खवे, दिवसंसन्तत्ते अयोकपाले हञमाने पपटिका अ. नि. अट्ठ. 2.312; - प्पत्तकाल पु., कर्म स निब्बत्तित्वा निब्बायेय्य, अ. नि. 2(2).213. [अयुक्तप्राप्तकाल], अनुपयुक्त काल, अनुचित समय - ले अयोकाय पु.. तत्पु. स. [अयस्काय], लोहे का ढेर, लौहसप्त. वि., ए. व. -- अकालेति अयुत्तप्पत्तकाले परस्स प्रचय - यो प्र. वि., ए. व. - चम्मकायो, दारुकायो, पियभण्डं याचनाय मित्वा जीरन्ति नाम, जा. अट्ठ. 5.222; लोहकायो, अयोकायो, वालिककायो, उदककायो, - जन पु., कर्म. स. [अयुक्तजन], अनुपयुक्त व्यक्ति, फलककायोति इमे सत्त महाकाया नाम, जा. अट्ठ. 2.75. अनधिकारी व्यक्ति, अपात्र - नस्स ष. वि., ए. व. - अयोकुम्भी स्त्री., तत्पु. स. [अयस्कुम्भी], लोहे की गगरी, युत्तजनस्सेव दातब्बो न अयुत्तजनस्सा ति वत्वा अभिसम्बुद्धो लोहे की भट्टी, केवल स. प. के अन्त में प्रयुक्त - हुत्वा ..., जा. अट्ठ. 3.203; - परिभोगकम्मूपचय पु., अयोपट्टअयोगुळअयोमञ्चअयोपीठअयोकुम्भी उपमाहि... दुक्खं [अयुक्तपरिभोगकर्मोपचय], अनुपयुक्त विषयभोगों के कर्मों दस्सेति, विसुद्धि. 1.53. की राशि - यं द्वि. वि., ए. व. - अधुना कतं अयोकूट/अयकूट नपुं., तत्पु. स. [अयस्कूट], लोहे का अयुत्तपरिभोगकम्मूपचयं निस्साय .... विसुद्धि. 1.31. हथौड़ा - टं द्वि. वि., ए. व. - त्वं वीरियं अनोस्सजन्तो इम अयुत्ति स्त्री., [अयुक्ति], उपयुक्त नहीं रहना, अनुपयुक्तता, अयकूट गहेत्वा आवाट ओतरित्वा .... जा. अट्ठ. 1.116; - अतार्किकता, केवल स. प. के रूप में प्रयुक्त - सद्दनीति टेन त. वि., ए. व. - इमिना ते जलितेन अयकूटेन सीस नाम सद्दानत्थानञ्च युत्तायुत्तिप्पकासनत्थं ... सब्ब, सद्द, __... राजानं तज्जेत्वा ..., जा. अट्ठ. 6.200; - टेहि तृ. वि., 1.144.
ब. व. - सत्तीहि लोहकूटेहि, नेत्तिसेहि उसूहि च, जा. अट्ठ. अयुद्धपराजित त्रि., बिना युद्ध किए ही पराजित हो जाने 5.262; - योत्तकसण्ठान त्रि., ब. स., लोहे के हथौड़े की वाला, बिना लड़े ही हार जाने वाला - तं पु., द्वि. वि., ए. पट्टियों के समान बनावट वाला - नं नपुं.. प्र. वि., ए. व. व. - मा भवं अस्सलायनो अयुद्धपराजितं पराजयी ति, म. - ... हेडिमहनुकट्टि कम्मारानं अयोकूटयोत्तकसण्ठानं, खु. नि. 2.363.
पा. अट्ठ. 38. अयुद्धय नपुं., म्यां-मां में स्थित एक प्राचीन क्षेत्र या प्रदेश, अयोखील/अयोखिल पु., [अयस्कील], लोहे की खूटी, केवल स. प. के अन्त. प्राप्त -- कम्बोज-खेमावर-हरिभुज- लोहे की कांटी या कील - लो प्र. वि., ए. व. - अयोखीलो अयुद्धयादीसु ... सासनं पतिद्वापेसि, सा. वं. 46 (ना.) . वा इन्दखीलो वा ... अचलो असम्पकम्पी, खु. पा. अट्ठ. अयोकटाह पु., तत्पु. स. [अयस्कटाह], लोहे की कड़ाही 147; - लं द्वि. वि., ए. व. - तत्तं अयोखिलं हत्थे - हे सप्त. वि., ए. व. - पुरिसो दिवससन्तत्ते अयोकटाहे गमेन्तीति, सु. नि. अट्ठ. 2.181. ... उदकफुसितानि निपातेय्य, म. नि. 2.125; - म्हि अयोग' पु., योग का निषे., तत्पु. स. [अयोग], एकाग्रता या उपरिवत् - निपातोति अयोकटाहम्हि पतनं, म. नि. अट्ठ. चित्त की स्थिरता का अभाव, अनुपयुक्त ध्यानाभ्यास - गा (म.प.) 2.120-121.
प. वि., ए. व. - योगा वे जायती भूरि अयोगा भूरिसङ्घयो, अयोकण्टसीस त्रि., ब. स. [अयस्कण्टकशीर्ष]. लोहे के ध. प. 282; - गे सप्त. वि., ए. व. - अयोगे युञ्जमत्तानं, कांटा या अंकुश से युक्त सिरे वाला - सो पु., प्र. वि., ए. ध. प. 209; अयोगेति अयुजितब्बे अयोनिसोमनसिकारे, व. - तुत्तवेगहतं वियाति तुत्तं वुच्चति अयोकण्टकसीसो दीघदण्डो .... चरिया. अट्ठ. 192.
अयोग' त्रि., अनुपयुक्त, योग से रहित, चित्त की एकाग्रता अयोकन्त पु., [अयस्कान्त], चुम्बक पत्थर - न्तो प्र. वि., से रहित - गं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - ... अयोगन्ति कत्वा ए. व. - अयोकन्ततीति अयोकन्तो, सद्द. 1.118.
सब्बमत्थीति, कथा. 106; अयोगन्ति अयुत्तं, कथा. अट्ठ. अयोकपाल/अयकपल्ल नपुं., [अयस्कपाल], लोहे का 145. पात्र या कटोरा - लं प्र. वि., ए. व. - अयोकपालमादित्तं, अयोगक्खेमकाम त्रि., ब. स. [अयोगक्षेमकाम], योगक्षेम सन्तत्तं जलितं यथा, महानि. 300; - ल्लं द्वि. वि., ए. व. अर्थात् मङ्गलमय पद निर्वाण की कामना न करने वाला - - सीसं याव कण्णसक्खलितो उपरि अयकपल्लं पाविसि, मो प्र. वि., ए. व. - अहितकामो अयोगक्खेमकामोति, म. ध. प. अट्ठ. 1.86; - ले सप्त. वि., ए. व. - सेय्यथापि, नि. 1.167; अयोगक्खेमकामोति चतूहि योगेहि खेमं निभयवानं,
For Private and Personal Use Only