Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
षड़जीव
श्रीदशवैकालिक श्रीहारि० वृत्तियुतम् ॥२२४।।
षड़जीवनिकाय:
स्वरूपम्।
इत्यादि, तद्यथेत्युपन्यासार्थः, अग्रबीजा इति- अगं बीजं येषां ते अग्रबीजा:- कोरण्टकादय:- एवं मूलं बीजं येषां ते ।
चतुर्थमध्ययनं मूलबीजा- उत्पलकन्दादयः, पर्व बीजं येषां ते पर्वबीजा- इक्ष्वादयः, स्कन्धो बीजं येषां ते स्कन्धबीजाः- शल्लक्यादयः, तथा
निकायम्, बीजाद्रोहन्तीति बीजरुहाः- शाल्यादयः, संमूर्च्छन्तीति संमूर्च्छिमाः- प्रसिद्धबीजाभावेन पृथिवीवर्षादिसमुद्भवास्तथाविधा
सूत्रम् स्तृणादयः, न चैते न संभवन्ति, दग्धभूमावपि संभवात्, तथा तृणलतावनस्पतिकायिका इति, अत्र तृणलताग्रहणं स्वगतानेक
नियुक्ति: २३२ भेदसंदर्शनार्थम्, वनस्पतिकायिकग्रहणं सूक्ष्मबादराद्यशेषवनस्पतिभेदसंग्रहार्थम्, एतेन पृथिव्यादीनामपि स्वगताः भेदाः।
मूलादि जीव पृथिवीशर्करादयः तथाऽवश्यायमिहिकादयस्तथा अङ्गारज्वालादयः, तथा झञ्झामण्डलिकादयो (भेदाः) सूचिता इति । सबीजाश्चित्तवन्त आख्याता इति, एते ह्यनन्तरोदिता वनस्पतिविशेषाः सबीजा:- स्वस्वनिबन्धनाश्चित्तवन्त:- आत्मवन्त । आख्याताः कथिताः । एते च अनेकजीवा इत्यादि ध्रुवगण्डिका पूर्ववत् । सबीजाश्चित्तवन्त आख्याता इत्युक्तम्, अत्र च। भवत्याशङ्का-किं बीजजीव एव मूलादिजीवो भवत्युतान्यस्तस्मिन्नुत्क्रान्ते उत्पद्यते इति?, अस्य व्यपोहायाह
नि०- बीए जोणिब्भूए जीवो वुक्कमइ सो य अन्नो वा । जोऽवि य मूले जीवो सोऽविय पत्ते पढमयाए ।। २३२ ।। बीजे योनिभूते इति, बीजं हि द्विविधं भवति- योनिभूतमयोनिभूतं च, अविध्वस्तयोनि विध्वस्तयोनि च, प्ररोहसमर्थं । तदसमर्थं चेत्यर्थः । तत्र योनिभूतं सचेतनमचेतनंच, अयोनिभूतं तु नियमादचेतनमिति । तत्र बीजे योनिभूते इत्यनेनायोनिभूतस्य । व्यवच्छेदमाह, तत्रोत्पत्त्यसंभवाद्, अबीजत्वादित्यर्थः। योनिभूते तु-योन्यवस्थे बीजे, योनिपरिणाममत्यजतीत्युक्तं भवति, किमित्याह- जीवो व्युत्क्रामति- उत्पद्यते, स एव-पूर्वको बीजजीवः, बीजनामगोत्रे कर्मणी वेदयित्वा मूलादिनामगोत्रे चोपनिबद्ध्य, अन्यो वा पृथिवीकायिकादिजीव एवमेव, योऽपि च मूले जीव इति य एव मूलतया परिणमते जीवः सोऽपि च ।
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020178 |
| Book Title | Dashvaikalika Sutram |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M P Trust |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 466 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_dashvaikalik |
| File Size | 94 MB |