Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૯૩) રૂ૫હાનિ, અને (૬) અસંબંધ, એ છે દોષ લક્ષણે નમુના માટે લખ્યાં છે તે તે જાતિબાધક ગણાય છે. અર્થાત એ છમાને શબ્દમાં જેવાં) એકાદ દેષ હોય તો તે પદાર્થનું જાતિપણું રૂ. સંળદૂષસમર્થ વા નાયુત્તર ! કહેવાતું નથી.
. વિષયને સંદર્ભ જોતાં જે ઉત્તર દૂષણ આપસાહિgધર્મ-દ્રવ્યમાં દ્રવ્યત્વ એ વાને અસમર્થ હોય તે જાત્યુત્તર કહેવાય. જાતિ અથવા સામાન્ય ધર્મ રહે છે.
૪. રાિિમન્નકૂણામર્થયુત્તર વા | ઇસ્ટ એવી જ રીતે ગુણમાં ગુણત્વ જાતિ અને નામના દેષ સિવાય બીજી રીતે દૂષણ કર્મમાં કત્વ જાતિ છે. અર્થાત જે ધર્મ આપવાને અસમર્થ એવો ઉત્તર તે જાત્યુત્તરકારણુતા અને કાર્યતાનો, પ્રતિબંધક અને (જીને સમાવેશ જાતિમાં નથી થતો પણ પ્રતિબધ્યને, અથવા પદની શકયતાને અવ. તેની એક સ્વતંત્રજ ગણન છે.) છેદક હોય, અને તે ધર્મના જાતિપણામાં !
- વિશાર–જાણવાની ઈચ્છા. કોઈ દેવ બાધક ન હોય તે તે ધર્મ જાતિ
૨. અજ્ઞાતિફિન્દ્રિસિદ્ધ ગત રૂછી ! રૂ૫ ધમ કહેવાય છે.
કાત્યુત્તરમ-(:) અસત્તર જ્ઞાતિઃ અજ્ઞાત પદાર્થોદિનો બોધ થવા માટે પ્રવૃત્ત સત ઉત્તરનું નામ જાતિ છે. પ્રતિવાદી કરનારી ઇચ્છા તે જિજ્ઞાસા. એવો ઉત્તર આપે કે જેથી સ્વપક્ષ સાધકતાની વિશાસુજાણવાની ઈચ્છાવાળા. પડે પર પક્ષની પણ સાધતા થાય, અને ૨. આત્મજ્ઞાનાથી મુમુક્ષુ. પરપક્ષની સાધકતા વડે સ્વપક્ષને વ્યાઘાત નિરિ –– Bદ્વાઇન દ ર પણ થાય. એવું જે સ્વપક્ષ વ્યાઘાતકપણું છે કે મુવા જ્ઞલ્લા ા નર: નર્ચાતિ અતિ એજ તે ઉત્તરમાં અસતપણું છે. માટે જ વિશે નિતક્રિયઃ ૧. જે પુરૂપ કઈ કહ્યુત્તરમનું એવું જ લક્ષણ થાય કે- પદાર્થને સાંભળીને, અડકીને, જોઈને, ખાઈને
૨. સ્વાઘાતજમુત્તર જ્ઞાતિઃ | પિતાના કે જાણીને હર્ષ કે ગ્લાનિ પામતું નથી તેને વચનમાં વ્યાઘાત દેવ આવે, અથવા પોતાના જિતેદિય જાણુ. પક્ષની સિદ્ધિનો વ્યાઘાત થાય, તેનું નામ
-aઈરસમરિવરí નીવઃ | જાતિ. એ જાતિ ચોવીશ પ્રકારની છે.
સુખાદિનું જે સમાધિ કારણ તે છત. જેમ-(૧) સાધમ્પસમા, (૨) વૈધર્યાસમા,
(ન્યાયમતે). (૩) ઉકર્ષસમા, (૪) અપકસમા, (૫)
૨. (વેદાન્ત મતે વિરાવચ્છિને ચૈતન્ય વર્યાસમા, (૬) અવર્યાસમા, (૭) વિકલ્પસમા,
વઃ અવિદ્યાથી પ્રતિબિંબિત ચૈતન્ય તે જીવ. (૮) સાધ્યસમા, (૯) પ્રાપિસમા, (૧૦)
રૂ. વિદ્યાવિત્રિતં વૈત વ: | અપ્રાપ્તિસમા, (૧૧) પ્રસંગસમા, (૧૨) પ્રતિદષ્ટાન્તસમા, (૧૩) અનુપત્તિસમા, (૧૪)
અવિદ્યામાં પ્રતિબિંબિત ચૈતન્ય તે જીવ. સંશયસમા, (૧૫) પ્રકરણસમા, (૧૬) હેતુસમા,
૪. વિવોપરિ વૈતર્થ બવઃ | અવિદ્યાની (૧૭) અર્થાત્પત્તિસમા, (૧૮) અવિશેષસમા,
' ઉપાધિવાળું ચૈતન્ય તે જીવ. (૧૯) ઉપપત્તસમા, (ર૦) ઉપલબ્ધિસમા,
૧. ચૈતન્ય નીવડા ચૈતન્ય એજ જીવ. (૨૧) અનુપલબ્ધિસમા, (૨) નિત્યસમા,
૭. અન્તઃાનોપહિત ચૈતન્ચ કીઃ અંતઃ(૨૩) અતિત્પસમા, અને (૨૪) કાર્યસમા. કરણની ઉપાધિવાળું ચૈતન્ય તે જીવ. (એ સઘળાનાં લક્ષણો ગૌતમ ન્યાયશાસ્ત્રમાં છે. અન્તઃકરાવચ્છિન્ન નૈતન્ય જીવઃ | જેવાં. આ કોશમાં ફક્ત પહેલી બે જાતિઓનાં અંતઃકરણથી અવચ્છિન્ન ચેતન્ય તે જીવ.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020173 |
| Book Title | Darshanik Kosh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chhotalal N Bhatt |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 8 MB |