Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
५४४ चरक-संहिता।
(तिपणीः ऽहिंसाब्रह्मचर्याण्यभ्युदयनिःश्रेयसकराणीति। न चानतिवृत्तसत्त्वदोषाणामदोषैरघुनर्भवो धर्मद्वारे पदिश्यते। धर्मद्वारावहितैश्च व्यपगतभयरागढ पलोभमोहमानब्रह्मपरैराप्तः कर्मविद्भिरनुपहतसत्त्वबुद्धिप्रचारैः पूयः पूर्वतरैमहर्षिभिदिव्यचक्षुष्ट्रिोपदिष्टः पुनर्भव इति व्यवस्येत् ॥१०॥ विशेषैनिःश्रेयसं भवतीति । दानादिविपरीतकर्माभिरभ्युदयनिःश्रेयसविपरीतं चाशुभं भवतीत्यर्थादापद्यते। तेनाशुभेन दुःखभोगपूव्वेकनरकयातनां परत्र भुक्त्वा पुनरिह दुःखभोगाहे जन्म प्रामाति। तहि चेदानादिर्मद्वारेषु निःश्रेयसं भवतीत्यतः पुनर्भवो नास्तीत्यत आह-न चेत्यादि । अनतित्तसत्त्वदोषाणाम्-अतिवृत्तावुपशान्ती सत्वदोषो मनोदोषो रजस्तमोगुणों येषां तेऽतित्तसत्त्वदोपाः। नातियत्तसत्वदोपास्तेषाम् । येषां मनोदीपरजस्तमोनिवृत्ति भूत्तेपामपुनभवो निःश्रेयसमदोषराप्तैदानादिपु पम्मद्वारषु कम्मसु नोपदिश्यते । हि तेषां दानादिषु धर्मद्वारेषु किमुपदिश्यत इति ? अत आहधम्मद्वारेत्यादि। बम्नेद्वारेणावरानद्भिस्तु व्यागतभयादिभिब्रह्मपरब्रह्मविद्भिराप्तः कम्म विभिन कम्र्मणा यन्भवति तत् तथा जानभि. रनपहतसत्त्वबुद्धिप्रचारैः सत्त्वस्य बुद्धश्च प्रचारो येषां नोपहतस्तैः पूनः पूर्वतरमहर्षि भिदिव्यचक्षुभियोगचक्षुभिहा तेषामनतिकृत्तसवदोषाणां प्राणिनां पुनर्भव उपदिष्ट इत्यस्ति पुनभव इत्याप्तागमानवस्ये ॥१०॥ एतेन जन्मान्तरभोग्यस्वर्गानेकजन्मलभ्यमोक्षोपदेशेनात्मनः परलोको भवतीति भावः । आगमान्तरमाह-न चेति। अनतिवृत्तावनुपशान्ती सत्त्वदोषौ मा सौ रजस्तमारूपो येषां ते तथा, तेषामपुनर्भवो मोक्षः, धर्मद्वारेषु धम्मशास्त्रेषु, अदांपैमहर्षिभिरुपदिश्यते तेनेति सम्बन्धः, तेन पुनर्भव उपदिश्यते इत्यः । आगमान्तरमृपिवचनमाह-धर्मद्वारेत्यादि। ब्रह्म अध्यात्मज्ञानं तत्परैः, कर्मविभिरनुष्टातव्ययागादिकर्मविधिः, अनुपहतसत्वगुणबुद्धः प्रचारो बोधलक्षणो येषां ते तथा ; एतेन विशुद्धबुद्धिवं दर्शयति ; दिव्यमतीन्द्रियार्थदर्शि चक्षुः समाधिरूपं ज्ञानं येषां ते दिव्य चक्षु यस्तैदृष्ट्वोपदिशः स्वयमनुभूय कथित इत्यर्थः ; इतिशब्दो हेतौ, एवमित्यागमेन ॥ १० ॥
* एवमिति चक्रपाणितः पाठः ।
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020145 |
| Book Title | Charak Samhita Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muni Charak, Narendranath Sengupte, Balaichandra Sengupte |
| Publisher | Ranglal Mitra |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1204 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 32 MB |