SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 75
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अन्वयव्यतिरेकः अपकर्षणं - ४/६६) साभिधेयमभिधानमन्वयप्रायमाश्रयतु। (जयो० २/५५) अन्वासनम् (नपुं०) [अनु+आस्+ल्युट्] सेवा, परिचर्या, पूजा, यहां 'अन्वय' का अर्थ समन्वय, संबंध भी है। ___ शक्ति , शोक, खेद। अन्वयव्यतिरेकः (पुं०) विधायक और निषेधात्मक प्रतिज्ञा। | अन्वाहिक (वि०) प्रतिदिन का, नैमित्तिकता। अन्नयायाङ्क (वि०) समागम। सुदर्शनान्वयायाङ्का स्थापिता | अन्विचारः (पुं०) चिन्तन, विचार। (समु० ८/२१) शरीर कपिलाख्यया। (सुद० वृ०८६) | मेवाहमियान्विचारः। अन्वयी (वि०) अनुयायी, मंडाराने वाले। कमलान्वयिभ्रमरविस्तारा। | अन्वित (वि०) [अनु+इ+क्त] अनुगत, अनुष्ठित, सहित, (जयो० २२/१९) १. 'कमलेन संतोषेप्यान्वयी संयुक्तो', युक्त, अधिकार जन्य, संयुक्त, क्रमगत, परिपूर्ण, साथ। २. 'कमलानां' वारिजानामन्वयी अनुयायी' (जयो० २२/१९) शुचिबोधकदायतेऽन्वितः। (सुद० ३/२२) केयं दोनों भी पंक्तियों में 'अन्वयी' का अर्थ अलग-अलग है, केनान्विताऽनेन। (सुद० ० ८४) शुशुभे छविरस्य प्रथम में 'अन्वयी' का अर्थ 'संयुक्त' और द्वितीय में साऽन्विता। (सुद० ३/१९) तत्कुलक्लेदसम्भार धारान्वितम्। 'अनुयायी' अर्थ है। (जयो० २/१३०) अन्वर्थ (वि०) [अनुगत:+अर्थम्] सार्थक, अनुकूल। (जयो० अन्विततनुः (स्त्री०) पूर्ण शरीर। वैवयेनान्विततनुः। (सुद० १४/२९) पृ० ७९) अन्वर्थभावः (पुं०) सार्थकभाव, अनुकूल परिणाम। रुचात्मनस्तु अन्वितिः (स्त्री०) आदि, अनुसार। कन्यकाकनक-कम्बलान्विति। जगत्तिलकाया अन्वर्थभावमेवमथायात्। (जयो० १४/२९) (जयो० २/१००) अत्रान्वितिशब्दआदिवाचकोऽस्ति। (जयो० अन्वरक्षीत्-रक्षा करने लगा। (सुद० ४/२२) श्रेष्ठी मुहुः वृ० २/१००) स्वामिजनान्वितिरिति चरणेना (सुद०. वृ० स्नेहत्तयाऽन्वरक्षीत्। ९२) स्वामी की आज्ञानुसार चलना। अन्यवसित (वि०) [अनु+अव+सो+क्त] संयुक्त, संबद्ध, बंधा अन्वीक्षणं (नपुं) [अनु+ईक्ष् ल्युट्] गवेषणा, अनुसन्धान, खोज। हुआ। अन्ववायः (०) [अनु+अव+अय+घञ] कल, जाति, वंश। अन्वेषणं (नपुं०) विशोधन, गवेषणा, (वीरो० १८/२५) अनुसन्धान, खोज। (जयो० वृ० २/४५) अन्ववेक्षा (स्त्री०) (अनु+अव+ ईक्ष+अङ्+टाप्) विचार, अन्वेषणकारिन् (वि०) खोजकर्ता, अन्वेषण कर्ता, गवेषक, चिन्तन, मनन, अनुशीलन। अनुसन्धानका रत्नान्वेषणकारि एतदिति कृत्सम्बोधयुक्तात्मना। अन्वहं (अव्य०) [अनु+वहन्] प्रतिदिन, नित्यमेव, सदैव। वैरिषन् रसिति वैरिसंग्रहमव्यथेऽकथि पथि स्थितोऽन्वहम्। (मुनि०वृ०८) (जयो० ३/६) ऋद्धिं वारजनीव गच्छति वनी सैषान्वहं श्री | अन्वेषिणी (स्त्री०) एषणा, गवेषणा, खोजना। (जयो० ७० भुवम्। (वीरो० ६/३७) १३/४३) अन्वाख्यानं (नपुं०) [अनु+आ+ख्या ल्युट्] उल्लेख पूर्वक अप् (स्त्री०) [आप्+क्विप्न हृस्वश्च] जल, वारि। कथन, पूर्वानुसार विवेचना अप (अव्य०) विरोध, निषेध, अपवह। धातु से पूर्व लगने अन्वाचयः (पुं०) [अनु+आ+चि+अच्] जोड़ना, प्रधान के वाला एक उपसर्ग। अपकार्तुम्। (समु० २/११) साथ गौण का कथन। अपकरणं (नपुं०) [अप+कृ+ल्युट] अनुपयुक्त कार्य, अनुचित अन्वाजे (अव्य०) [अनु+आजि+डे] असहाय का उपकार। कार्य बिगाड़। पथप्रस्थायिनामपि किलापकरणम्। (दयो० अन्वादिष्ट (वि०) [अनु+आ+दिश्+क्त] पश्चात् कथित, वृ० १०१) प्रतिभाषित। अपकर्तृ (वि०) [अप्+कृ+तृच्] कष्टयुक्त, हानिसंयुक्त। अन्वादेशः (पुं०) [अनु+आ+दिश्+घञ्] पूर्वोक्त का कथन, अपकर्म (वि०) कर्त्तव्यविहीन। (जयो० १८/४) ___ पूर्व की पुनरुक्ति । अपकर्षः (पुं०) [अप+कृष्+घञ्] घाटा, नीचे करना, खींचना। अन्वाधानम् (नपुं०) [अनु+धा+ल्युट्] समिधा निक्षेपण। (सम्य० ९९) अन्वाधि: (स्त्री०) [अनु+आ+ धा+कि] पश्चाताप, खेद, यथार्थ | अपकर्षणं (नपुं०) [अप+कृष्+ ल्युट] ०दूर करना, ०खींचना, प्रतिदेय। ०वञ्चित करना, नीचे करना। For Private and Personal Use Only
SR No.020129
Book TitleBruhad Sanskrit Hindi Shabda Kosh Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorUdaychandra Jain
PublisherNew Bharatiya Book Corporation
Publication Year2006
Total Pages438
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy