________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
इन्दीवारः
इन्द्रभूतिः
इन्दीवार: (पुं०) [इन्द्या: वारो वरणं अत्र] नीलकमल, नीलोत्पल। इन्दुः (स्त्री०) चन्द्रमा | उन्दु+उ+आदेरिच्च] सुर- वर्त्मवदिन्दु
मम्बुधेः (सुद० ३/१०) इन्दु-स्वच्छ, श्रेष्ठ इन्दुकमलं (नपुं०) श्वेत कमल। इन्दुकला (स्त्री०) १. चन्द्रकला, षोडशकला गणना की कला। इन्दु-कलिका (स्त्री०) १. केतकीलता, केतकी कली। २.
चन्द्रकला। इन्दुकान्तः (पुं०) १. रजनी, रात्रि। २. चन्द्रकान्तमणि। (वीरो०
२/३४) इन्दुक्षयः (पुं० ) १ प्रतिपदा तिथि। २. चन्द्र का प्रथम दिवस। इन्दुजः (पुं०) रवा नदी, नर्मदा नदी। इन्दुजनकः (पुं०) समुद्र, उदधि, सागर, वारिधि, चन्द्र से वृद्धि
को प्राप्त होने वाला। इन्दुजालः (पुं०) चन्द्रकिरण। इन्दुतः (पुं०) चन्द्र, शशि। 'सितिमानमिवेन्दुतस्तकमभिजादपि
नाभिजातकम्।' (सुद० २/१३) इन्दुत्व (वि०) चन्द्रपना, चंद्र युक्त। (जयो० १/१०) इन्दुदलः (पुं०) चन्द्रकला, अर्धदल युक्त चन्द्र। इन्दुदेवः (पु०) चन्द्रदेव। 'उत्सङ्गजं सूचयतीन्दुदेवं' (जयो०
इन्दुवंशिन् (वि०) सोमवंशजात. सोमवंश में उत्पन्न। 'नाथवंशिन् | इवेन्दुवंशिनः' (जयो० ७/९१) इन्दुबिन्दु (स्त्री०) कान्तिबिम्ब, चन्द्र बिम्ब। 'खर-रुचिरिन्दु
बिन्दुमश्नाति' (सुद० १०४) इन्दुशेखरः (पुं०) शिव, शङ्कर, महादेव। 'अपराजितयेवेन्दुशेखरः'
(सुद० १/४०) इन्द्रः (पुं०) [इन्द्+रन्, इन्तीति इन्द्र:] इन्द्रतीति इन्द्रः आत्मा।
( स० सि० १/१४) १. देवाधिपति, देवों के स्वामी, असाधारण, ऋद्धि। 'परमैश्वर्यादिन्द्रव्यपदेशः' (त० वा०
४/४) २. स्वामी, शासक। ३. इन्द्रिय, चिह्न। इन्द्रकूटः (पुं०) एक पर्वत का नाम। इन्द्रगुरुः (पुं०) बृहस्पति। इन्द्रचापकः (पुं०) इन्द्रधनुष, इन्द्र की कमान। 'समवर्षि
चलत्करस्फुरन्मणिभूषांशुकृतेन्दुचापकैः।' (जयो० १२/१३३) इन्द्रजालं (नपुं०) जादू, बाजीगरी, (दयो० १२३) 'इन्द्रजालोपमा,
सम्पदायुर्हरिधृतैणवत्' (दयो० १२३) इन्द्रजालिक (वि०) १. जादूगरी करने वाला, महेन्द्र (जयो०
वृ० ३/४) २. छापूर्ण, भ्रमात्मक। इन्द्रजित् (वि०) १. इन्द्र को जीतने वाला। २. इन्द्रियजयी। इन्द्रतूलं (नपुं०) रूई की गादी। इन्द्रदारुः (पुं०) देवदारु वृक्ष। इन्द्रधनुषः (पुं०) शक्रचाप, इन्द्रकमान। इन्द्रधामम् (नपुं०) सुरालय। (वीरो० ) (जयो० वृ० ५/६५) इन्द्रनन्दी (पुं०) १. इन्द्रनन्दी नामक आचार्य। २. इन्द्र के
समान प्रसन्न। त्वमिन्द्रनन्दी भुवि संहितार्थः प्रसत्तये संभवतीति
नाथा' (जयो० ९/९०) इन्द्रनीलकः (पुं०) पन्ना, एक रत्न विशेष। इन्द्रपत्नी (स्त्री०) शची, इन्द्राणी। इन्द्रपुर (नपुं०) इन्द्र नगर। 'अधरमिन्द्रपुरं विवरं पुनर्भवति
नागपतेर्नगरं तु न:।' (सुद० १/३७) इन्द्रपुरी (स्त्री०) इन्द्रनगरो। (जयोवृ०५/८९) मघोनि केन्द्राणीव
(जयो० ६/८९) इन्द्रपुरोहितः (पुं०) बृहस्पति। इन्द्रप्रस्थं (नपुं०) इन्द्रप्रस्थ नाम नगर, जो यमुना तट पर स्थित
था, यही पाण्डुपुत्रों का केन्द्र था। इसे इस समय दिल्ली
कहते हैं। इन्द्रप्रहरणं (नपुं०) इन्द्रशस्त्र, वज्र। इन्द्रभूतिः (पुं०) इन्द्रभूति गणधर, महावीर का गणधर
इन्दुनियोगिनी (वि०) ज्योत्स्ना सदृशी। (वीरो० १२८) इन्दुभा (स्त्री०) कुमुदिनी, कमलिनी। इन्दुभासः (पुं०) चन्द्रकान्ति। 'इन्दोश्चन्द्रस्य मा शोभेव भा
यासाम्।' (जयो० वृ० १६/४४) इन्दुबिम्ब (नपुं०) चन्द्रमण्डल। (सुद० ११५) 'नवोद्धतं नाम
दधतदिन्दुविम्वम्।' (जयो० १६/२३) 'भ्रमाद्यथाऽऽकाश
गतेन्दुबिम्बमङ्गीकरोति' (सुद० पृ० १११) इन्दुमती (स्त्री०) [इन्दु+मतुप्+ङीप्] १. नाम विशेष, अज
की पत्नी। २. पूर्णिमासी। इन्दुमणिः (स्त्री०) चन्द्रकान्तमणि। इन्दुमण्डलं (नपुं०) शशि मण्डल, चन्द्र परिकर। इन्दुरः (पुं०) चूहा, मृषक। इन्दुरत्नं (नपुं०) चन्द्ररत्न, मणि, श्वेत रत्न। इन्दुरुचिः (स्त्री० ) ज्योत्स्ना सदृशी। (वीरो० १/२८) इन्दुरेखा (स्त्री०) चन्द्रकला। इन्दुलोहं (न) रजत, चांदी।
For Private and Personal Use Only