SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 504
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir रसप्रकरणम् ] पञ्चमो भागः ४८९ - (८६२४) हिङ्गुलशोधनम् (२) (८६२७) हिङ्गलशोधनम् (५) ( शा. सं. । खं. २ अ. १२) (रसे. सा. सं.; यो. त. । त. १७) निम्बूकस्वरसेनेह । हगुलं श्लक्ष्णचूर्णितम् । अम्लवर्गद्रवैः पिष्वा दरदो माहिषेण च । विभावयेत्सप्तवारं क्षालये हुशोऽम्भसा ॥ दुग्धेन सप्तधा पिष्टा शुष्कीभूतो विशुध्यति । ततः संशोषयेद्ध, रसतन्त्रविधानवित् । हिंगलको अम्लवर्गमें खल करनेके पश्चात् एवं संशोधितं रक्तं वीतशङ्कः प्रयोजयेत् ॥ ! भैसके दूधमें ७ बार घोट घोट कर सुखा लेने से हिंगुलको बारीक पीसकर नीबूके रसकी। वह शुद्ध हो जाता है। सात भावना दें और फिर कई बार पानीसे धो (८६२८) हिङ्गलशोधनम् (६) डालें ( जिससे उसकी अम्लता जाती रहे ) तद (रसे. सा. सं.) नन्तर उसे धूप में सुखा कर रख लें। दरदं दोलिकापन्ने पक्वं जम्बीरजैर्देवैः । (८६२५) हिंगुलशोधनम् (३) सप्तवारमजामत्र वितं शुद्धिमेति हि ।। ( शा. ध. । खं. २ अ. १२ ; भा. प्र.; यो. . हिंगुलको दोलायन्त्र विधिसे (१ दिन) र. ; र. म. ; र. र. स. । अ. ३; आ. वे.. जम्बीरी नीबूके रसमें स्वेदित करके बकरीके मूत्रकी प्र. । अ. ३ ; रसें. सा. स.) । सात भावना देनेसे वह शुद्ध हो जाता है । मेषीक्षीरेण दरदमम्लवगैश्च भावितम् ।। (८६२९) हिङ्गुलात्पारदनिस्सारण सप्तवारं प्रयस्नेन शुद्धिमायाति निश्चितम् ॥ विधिः (१) हिंगलको भेड़ के दूध और अम्लवर्गके रसकी (शा. ध । ३. २ अ. १२; भा. प्र.; र. रा. सात सात भावना देने से वह शुद्ध हो जाता है। सु. ; आ. वे. प्र. । अ. ३ ; रसे. सा. सं.) (८६२६) हिङ्गलशोधनम् (४) निम्बूरसैनिम्बपत्ररसैर्वा याममात्रकम् ।। ( र. र. स. । पू. अ. ३ ; आ. वे. प्र. | अ. पिष्ट्वा दरदमूर्ध्वं च पातयेत्सूतयुक्तिवत् । ३ ; रसे. सा. सं.) ततः शुद्धरसं तस्मानीत्वा कार्येषु योजयेत् ॥ सप्तकृत्वाऽऽकद्रावैलकुचस्याम्बुनाऽपि वा। हिंगुलको १ पहर नींबूके या नीमके पत्तोंके शोषितो भावयित्वा च निर्दोषो जायते खलु ॥ रसमें खरल करके डमरुयन्त्रमें ऊर्ध्व पातन करलें। हिंगुलको अदरकके या लकुच (बढल)के (नीचेकी हांडीमें हिंगुल रखकर उसपर दूसरी हांडी रसकी सात भावना देकर सुखा लेनेसे वह शुद्ध उल्टी ढक दें और संधिको मजबूतीसे बन्द करके हो जाता है। ! आग पर चढ़ा दें । ऊपर वाली हांडीके पेंदे पर For Private And Personal Use Only
SR No.020118
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 05
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1985
Total Pages633
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy