________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
६५४
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः
[वकारादि
इसकी बस्ती लेनेसे गुल्म, आनाह, अग्निमांद्य, हैं। इसके अतिरिक्त यह नाड़ीबग (नापूर ) और अर्श ग्रह गी और मूत्रावरोधका नाश होता है। दुष्ट व्रणोंको भी नष्ट करता है। (६७७६) वज्रकं तलम् (१)
(६७७७) वज्रकं तैलम् (२) (वृ. मा. ; वृ. नि. र. ; र. र. ; व. से. ; ___(ग. नि. । तैला. २) च. द. । कुष्ठा. ; वृ. यो. त. । त. १२०)
मूलं शताहाच्चशिरीषाश्वमारासप्तपर्णकरआर्कमालतीकरवीरजम् ।
दन्मिालत्याश्चित्र कास्फोतनिम्बात् । मूलं स्नुहीशिरीषाभ्यां चित्रकास्फोतयोरपि ॥
बीजं कारचं सार्षपं प्रापुनाटं विषलाङ्गलवज्राख्यकाशीसालं मनःशिलाम् । करअबीजं त्रिकटुं त्रिफलां रजनीद्वयम् ।।
श्रेष्ठं जन्तुघ्नं त्र्यूषणं द्वे हरिद्रे ॥ सिद्धार्थकं विडङ्गं च प्रपुन्नाटं च संहरेत् । तैलं पक्वं साधितं तैः समूत्रैमूत्रपिष्टैः पचेत्तैलमे भेः कुष्ठविनाशनम् ।। - स्त्वग्दोषाणां कुष्ठनाडीत्रणानाम् । अभ्यङ्गाद्वज्र नाम नाडीदुरवणापहम् ।। अभ्यङ्गेन श्लेष्मवातोद्भवानां . कल्क-सतौनेकी जड़की छाल, करञ्जमूल,
नाशायालं वज्रकं वज्रतुल्यम् ।। आककी जड़, मालतीकी जड़, कनेरको जड़, स्नुही . (थोहर) की जड़, सिरसकी जड़की छाल, चित्रक
कल्क -सोयेकी जड़, सिरसको छाल, कनेर मूल, कोयलकी जड़, बछनाग, कलियारीकी जड़,
की छाल, आककी जड़की छाल, चमेलीकी जड़, वज्री (सेंड-सेहुंडकी जड़ ), कसीस, हरताल,
चीतेकी जड़, कोयलकी जड़, नीमकी छाल, करञ्जमनसिल, करञ्जबीज, सोंठ, मिर्च, पीपल, हरी,
बीज, सरसों, पवांडके बीज, हरी, बहेड़ा, आमला, बहेड़ा, आमला, हल्दी, दारुहल्दी, सरसों, बाय
बायबिडंग, सोंठ, मिर्च, पीपल, हल्दी और दारुबिडंग और पंवाड़ के बोज समान भाग मिश्रित १
हल्दी समान भाग मिश्रित १ सेर ले कर सबको सेर ले कर सबको गोमूत्रमें पीस लें।
गोमूत्रमें पीस लें। ८ सेर सरसों के तेल में यह कल्क और ३२
___८ सेर सरसोंके तेल में यह कल्क और ३२ सेर गोमूत्र मिलाकर मन्दाग्नि पर पकावें । जब |
सेर गोमूत्र मिला कर मन्दाग्नि पर पकावें । जब गोमूत्र जल जाय तो तेलको छान लें ।
गोमूत्र जल जाए तो तेलको छान लें। इसकी मालिशसे सब प्रकारके कुष्ठ नष्ट होते यह तेल त्वग्दोष, कुष्ठ, नाड़ीवण और वात
कफज चर्म रोगों में उपयोगी है। १ कई ग्रन्थों में बछनागसे मनसिल तककी ओषधियोंको अभाव है।
इसको मालिश करनी चाहिये ।
For Private And Personal Use Only