SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 578
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org तृतीयो भागः । घृतमकरणम् ] इसके सेवन से उन्माद, कुष्ठ और अपस्मारका नाश होता तथा वाचाशक्ति, स्वर, स्मृति और मेधाकी वृद्धि होती है एवं वन्ध्या स्त्रीको पुत्रप्राप्ति होती है । ( व्यवहारिक मात्रा - १ से २ तोले तक) (४६७५) ब्राह्मीघृतम् (२) (वै. म. र । पटल ३) ब्राह्मीवासासिंहलीभिः कुण्डल्या मूलकेनचा अमृतालर्ककैः सर्पिः साधितं श्वासकासजित् ॥ ब्राह्मी, बासा, पीपल, घीकुमारकी जड़, गिलोय और आकके काथ तथा कल्कसे सिद्ध घृत श्वास और खांसीको नष्ट करता है । ( घी २ सेर | काथ ८ सेर । कल्क १३ तोले ४ माशे । ) (४६७६) ब्राह्मीघृतम् (३) ( व. से.; वृ. नि. र.; वृ. मा.; यो. र. र. र. । अपस्मा; भा. प्र. म. ख. अपस्मा; च. द. । वातत्र्या.; वृ. यो त । त. ८९; वै. म. र. । पट. १५; च. सं. । चि. अ. १९; यो. चि. म. । घृता. अ. ५; हा. सं. । स्था. ३ अ. २१ ) ब्राह्मीरसवचाकुष्ठं शङ्खपुष्पिमिरेव च । पुराणं पक्कमुन्मादग्रहापस्मारहृद्घृतम् || ब्राह्मीके रस और बच, कूठ तथा शंखपुष्पीके कल्क से सिद्ध पुराना वृत उन्माद, ग्रह और अपस्मारको नष्ट करता है । ( पुराना घी २ सेर, ब्राह्मीका स्वरस ८ सेर, कल्क १० तोले । ) [ ५८३] नोट- पाककी उत्तमताके लिये ८ सेर पानी भी डालना चाहिये । Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (४६७७) ब्राह्मीघृतम् (४) (सारस्वत घृतम् ) ( च. द. । रसायना. ६५; र. र. : स्वरभेदा. ) समूलपत्रमादाय ब्राह्मीं प्रक्षाल्य वारिणा । उलूखले क्षोदयित्वा रसं वस्त्रेण गालयेत् ॥ रसे चतुर्गुणे तस्मिन्घृतप्रस्थं विपाचयेत् । औषधानि तु पेष्याणि तानीमानि प्रदापयेत् ॥ हरिद्रा मालती कुठंत्रता सहरीतकी । एतेषां पलिकान्भागान् शेषाणि कार्षिकाणि तु ।। पिप्पल्यise विडङ्गानि सैन्धवं शर्करा वचा । सर्वमेतत्समालोड्य शनैर्मृद्वग्निना पचेत् ॥ एतत्माशितमात्रेण वाग्विशुद्धिश्च जायते । सप्तरात्रप्रयोगेण किन्नरैः सह गीयते ॥ अर्धमासप्रयोगेण सोमराजीवपुर्भवेत् । मासमात्रप्रयोगेण श्रुतमात्रं तु धारयेत् ॥ हन्त्यष्टादश कुष्ठानि अशसि विविधानि च । पञ्चगुल्मान् प्रमेहांश्च कासं पञ्चविधं जयेत् ॥ वन्ध्यानां चैव नारीणां नराणां चाल्परेतसाम् । घृतं सारस्वतं नाम बलवर्णाग्निवर्धनम् ॥ मूल और पत्र सहित ताजी ब्राह्मीको पानीसे धोकर कूटकर स्वरस निकालें | तत्पश्चात् २ सेर घी में ८ सेर यह स्वरस और निम्न लिखित कल्क तथा ८ सेर पानी एकत्र मिलाकर पकावें । जब घृतमात्र शेष रह जाय तो उसे छान ले I कल्क--हल्दी, चमेली के फूल, कूठ, निसोत और हर्र ५-५ तोले तथा पीपल, बायबिडंग, सेंधा, खांड और बच १ - ११ तोला लेकर सबको पानीके साथ पीस लें । For Private And Personal Use Only
SR No.020116
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1928
Total Pages773
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy