SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 555
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [५६० भारत-भैषज्य-रत्नाकरः। [वकारादि (पुटपाक करनेकी विधि भारत भै. र. भाग लेकर काथ बनाकर पिलानेसे भयङ्कर पित्तज शूल १ में पृष्ठ ३५२ पर देखिये ।) | भी तुरन्त नष्ट हो जाता है । (४५९९) बृहणीयमहाकषायः (४६०२) बृहत्यादिक्काय: (३) (च. सं. । सूत्रस्था. अ. ४) (ग. नि.; . यो. त. : त. १००; . नि. क्षीरिणी राजक्षवर्क बला काकोली क्षीरका-1 २. व. स.; वृ. मा.; यो. र. । मूत्रकृच्छ्) कोली वाट्यायनी भद्रौदनी भारद्वाजी बृहतीधावनीपाठायष्टीमधुकालिङ्गकान् । पयस्यर्ण्यगन्धा इति दशेमानि ईहणीयानि पक्या काथं पिबेन्मयो कृच्छ्रे दोपत्रयोद्भवे ॥ भवन्ति ॥ कटेली, पृश्निपर्णी, पाठा, मुलैठी और इन्द्रक्षीरलता, दद्दी, खरैटी, काकोली, क्षीरकाको- | जोका काथ त्रिदोषज मूत्रकृच्छूको नष्ट करता है। ली, महाबला, नागबला (गुलशकरी), बनकपास, | (४६०३) बृहत्यादिकायः (४) बिदारीकन्द और विधारा । (च. सं. । अ. ३) इन दश ओषधियोंका समूह बृहणीयमहा / वृहत्यौ वत्सकं मुस्तकं देवदारु महौषधम् । कषाय कहलाता है । अर्थात वीर्य वर्द्धक ओषधि- कोलवल्ली च योगोऽयं सन्निपातज्वरापहम् ॥ यमेिं ये ओषधियां मुख्य हैं। __छोटी और बड़ी कटेली, कुडेको छाल, नागर (४६००) बृहत्यादिकायः (१) मोथा, देवदारु, सेांठ और गजपीपल ( या चव) (वं. से.; वृ. मा.; वृ. नि. र. । मुखरो.) का काथ सन्निपात ज्वरको नष्ट करता है। बृहतीभूमिकदम्बकपश्चाङ्गलकण्टकारिकाकायः। (४६०४) बृहत्यादिकाय: (५) __(व. से.; ग. नि. । चरा.) गण्डूषस्तैलयुतः कृमिदन्तकवेदनोपशमः ॥ ___ बनभंटा, भूमिकदम्ब, अरण्डमूल और कटेली | | बृहती पीकर भाणि शटी शृशी दुरालभा। पक्वा पानं प्रशंसन्ति श्लेष्मा तेनोपशाम्पति॥ के काथमें तैल मिलाकर उसके कुल्ले करनेसे कृमिदन्त की पीड़ा नष्ट होती है। कटेली, पोखरमूल, भरंगी, शठी ( कचूर ), काकडासिंगी और धमासा । इनका काथ कफको (४६०१) बृहत्यादिकाय: (२) नष्ट करता है । यह काथ ज्वरमें उपयोगी है। (वृ. मा. । शूला.; यो. र. । शूला.) (४६०५) वृहत्यादिगणः बृहत्यौ गोक्षुरैण्डकुशकाशेक्षुबालिकाः। (भा. प्र. । ज्वरा; व. से.; वृ. मा.; च. द.; ग. पीताः पित्तभवं शूलं सधो हन्युः सुदारुणम् ॥ नि.। ज्वरा.; च. सं. । अ. ३) __ छोटी और बड़ी कटेली, गोखरु, अरण्डकी । बृहती पौष्करं भाी शठी शृङ्गी दुरालभा। ड, कुश, कांस और तालमखाना समान भाग 'वत्सकस्य तु बीजानि पटोले कटुरोहिणी ॥ For Private And Personal Use Only
SR No.020116
Book TitleBharat Bhaishajya Ratnakar Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNagindas Chaganlal Shah, Gopinath Gupt, Nivaranchandra Bhattacharya
PublisherUnza Aayurvedik Pharmacy
Publication Year1928
Total Pages773
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy