________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[२७८]
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः।
[पकारादि
पलाशशृङ्गाटककर्कटीनां
| पीनेसे पुरानी प्रवाहिका (पेचिश ) भी ३ दिन बीजं कषायः सनिरुद्धमत्रे॥ में ही नष्ट हो जाती है। __ यदि मूत्रकृच्छू रोगमें मूत्र रुक जाय तो पखान- ( मात्रा–२-३ माशे ।) भेद, निसोत, हर्र, धमासा, पोखरमूल, गोखरु, । (३८२५) पिप्पलीकाथ: पलाश, (ढाकके फूल) सिंघाड़ा, और ककड़ीके
(भै. २.; वृ. नि. र.; ग. नि.; भा. प्र. । ज्वरा.) बीजेांका काथ पिलाना चाहिये ।
पिप्पलीभिः शृतं तोयमनभिष्यन्दि दीपनम् । (३८२२) पिचुमन्दमूलयोगः वातश्लेष्मविकारघ्नं प्लीहघ्नं ज्वरनाशनम् ॥ (रा. मा. । वातरो.)
पीपल डालकर पकाया हुवा पानी अनभिजरठपिचुमन्दमूलं पिष्टं शीतेन वारिणा पीतम् ष्यन्दि, दीपन, वात और कफ नाशक, तथा अपहरति वातदोष सन्धिकसंझं प्रकर्षेण ॥ | तिल्ली और ज्वरको नष्ट करनेवाला है। पुराने नीमकी जड़की छालको शीतल जलके ।
(२८२६) पिप्पलीमूलादिकाथः (१) साथ पीसकर पीनेसे सन्धिकवात (गठिया)
(ग. नि. । शोथा.) नष्ट होती है।
कफजे पिप्पलीमूलदारुचित्रकनागरैः । (३८२३) पिचुमन्दादिकाथः
पानाहारविधौ शोथे सिद्धं पानीयमाचरेत् ॥ (वृ. नि. र. । ज्वर.)
कफज शोथमें पीपलामूल, देवदारु, चीता पिचमन्दमहौषधान्वितावहतीपौष्करतिक्तकं | और सांठ से पका हुवा पानी पीना और इसी
शठी। पानीसे बना हुवा आहारादि करना चाहिये। दृषकटफलकं कणा वरी कथितं वारि कफ- (प्रत्येक ओषधि १। तोला, पानी ८ शेर, दोष
ज्वरं जयेत् ॥ ४ सेर) नीमकी छाल, सांठ, कटेली, पोखरमूल, (३८२७) पिप्पलीमूलादिकाथः (२) चिरायता, कचूर, बासा, कायफल, पीपल और
( रा. मा. । ज्वर.) शतावरका काथ कफज्वरको नष्ट करता है।
| यः पिप्पलीमूलशिवाम्बुवाह(३८२४) पिप्पलीकल्क:
व्याधिनशुण्ठीकटुरोहिणीनाम् । ( वं. से.; यो. र.; ग. नि.; वृं. मा. । अतिसा.) यः पर्पटोशीरविमिश्रितानां पयसा पिप्पलीकल्कः पीतो वा मरिचोद्भवः। कार्य पिवेत्पित्तसमुदभवोऽस्य । त्र्यहानिर्वाहिकां हन्याच्चिरकालसमुत्थिताम् ॥ ज्वरः शमं याति सतृट्समूर्च्छ
पीपल या कालीमिर्चको पीसकर दूधके साथ स्तिक्तास्यतादाहयुतः क्षणेन ॥
For Private And Personal Use Only