SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 46
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अन्योक्तिविलासः १३ टिप्पणी- कोकिलको सम्बोधित करके कही गयी यह अन्योक्ति उस विद्वान्को लक्ष्य करती है जो गुणग्राहीके अभाव में दैन्यमय जीवन बिता रहा है । कवि उसे विश्वास दिलाता है कि तुम धैर्य रक्खो, समयः आयेगा जबकि रसाल खिलेगा और तुम तृप्त हो जाओगे । तुलना० विपदि धैर्यमथाभ्युदये क्षमा सदसि वाक्पटुता युधि विक्रमः । यशसि चाभिरुचिव्यसनं श्रुतौ प्रकृतिसिद्धमिदं हि महात्मनाम् ॥ इस पद्य में अप्रस्तुतप्रशंसा अलङ्कार है । अप्रस्तुत कोकिलसे प्रस्तुत किसी विद्वान् की और रसालसे प्रस्तुत किसी गुणग्राहीकी प्रतीति होती है; यह पद्य भी रसगङ्गाधर में अप्रस्तुतप्रशंसा प्रकरण में पढ़ा गया है । यह भी आर्या छन्द है ( लक्षण देखिये श्लोक ५ ) ॥ ६॥ आत्महीनताका अनुभव न करेंनितरां नीचोऽस्मीति त्वं खेदं कूप मा कदापि कृथाः । अत्यन्तसर सहृदयो यतः परेषां गुणगृहीतासि ॥७॥ अन्वय-- हे कूप ! नितरां, नीचः अस्मि इति, त्वम् खेदं, कदापि, मा कृथाः, अत्यन्तसर सहृदयः, यतः, परेषां गुणग्रहीता, असि । " " शब्दार्थ --- कूप = हे कूवे ! नितरां = अत्यन्त | नीचः = नीचा ( गहरा ) । अस्मि = हूँ । इति = ऐसा । खेदं = दुःख । त्वं = तुम | कदापि कभी भी । मा कृथाः = मत करना । अत्यन्तसरसहृदयः असि = तुम अत्यन्त सरस ( जलसे पूर्ण या सौजन्यसे युक्त ) हृदय ( अन्तस्तल ) वाले हो । यतः = क्योंकि । परेषां=दूसरोंके । गुण- गृहीता = गुणों ( रस्सियों या दादाक्षिण्यादि ) को ग्रहण करनेवाले । असि = हो । 1 For Private and Personal Use Only
SR No.020113
Book TitleBhamini Vilas ka Prastavik Anyokti Vilas
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJagannath Pandit, Janardan Shastri Pandey
PublisherVishvavidyalay Prakashan
Publication Year1968
Total Pages218
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy