SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 148
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ११५ अन्योक्तिविलासः शब्दार्थ-विद्यावतां विद्वानोंकी। जगद्धिप्तमयी- संसारका कल्याण करनेवाली। मनसः प्रवृत्तिः = मनको कल्पना । अन्या = विलक्षण होली है। वचनावलीनां रचना = वाक्योंका विन्यास । अन्या एव = कुछ दूसरा ही ( अद्भुत) होता है। कृतिः = कार्य । लोकोत्तरा = अलौकिक होता है । आकृतिः च = और आकृति भी। आर्तहृद्या = पीडितोंको तृप्तिदायक होती है । सकलमेव = उनका सभी कुछ। गिराम् = वाणीसे । दवीयः = अत्यन्त दूर ( अर्थात् अवर्णनीय ) होता है । टीका-विद्या अस्ति येषां, तेषां विद्यावतां विपश्चितां । जगतःविश्वस्य, हितं प्रचुरं यस्यां सा हितमयी= कल्याणमयीत्यर्थः। मनसं: चेतसः। प्रवृत्तिः-प्रवर्तनक्रिया। अन्या = अद्वितीया एव भवति । वचनावलीनां = वाक्योक्तीनां । रचना = निर्माणप्रकारः । कापि = अन्यैव निरुपमगुणत्वेन विलक्षणवेत्यर्थः । च = तथा। कृतिः = कर्म । लोकोत्तरा-लोकातिशायिनी भवति । भाकृतिः-स्वरूपमपि । आर्तहृद्या आर्तानां = पीडितानां कृते हृद्या = मनोरमा, तापहारिणी इति यावत् । भवति । एवं प्रकारेण सकलमेव = सम्पूर्णमेव कलापजातं । गिरा = वचसां। दवीयः = दूरतरं ( अत्यन्तं दूरं, दूर + ईयसुन्, "स्थूल दूर-" इति निपातनात् साधु; दवीयश्च दविष्ठं च सुदूरे अमरः ) अवर्णनीयमित्यर्थः । भवति । भावार्थ-विद्वानों की विश्वहितैषिणी मनोवृत्ति कुछ और ही होती है। उनके भाषणकी रीति भी निरुपमगुणशालिनी और विलक्षण होती है । उनके कार्य सर्वोत्कृष्ट होते हैं। उनकी आकृतिसे ही दुखियोंके दुःखनिवारणको प्रतीति होती है। इस प्रकार उनका सारा कार्यकलाप ऐसा होता है जो वाणीसे अवर्णनीय है । टिप्पणी इस पद्यमें सामान्यत: विद्वान्की प्रशंसा की गयी है । साधारण मनुष्यकी अपेक्षा उसकी मनोवृत्ति विश्वके हितकार्य में ही रहती है। उसकी बोलचालका ढंग विलक्षण होता है। उसके कार्य अद्वितीय For Private and Personal Use Only
SR No.020113
Book TitleBhamini Vilas ka Prastavik Anyokti Vilas
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJagannath Pandit, Janardan Shastri Pandey
PublisherVishvavidyalay Prakashan
Publication Year1968
Total Pages218
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy