SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 98
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मूत्रस्थानं भाषाटीसमेतम् । (३५) यह अभिष्यंदि नहीं है और यह रूक्ष नहीं है किंतु पीने आदिमें यह अमृतके समान फलको देता है और चन्दन-खस–कपूर-मोती-पुष्पोंकी माला-सुंदरवस्त्र-इन्हों करके प्रकाशितरूप रहे॥१३॥ सोधेषु सौधधवलां चन्द्रिकां रजनीमुखे ॥ तुषारक्षारसौहित्यदधितैलवसानपान् ॥ ५४ ॥ और धवलरूपस्थानोंके पृष्ठभागमें स्थित हुआ चंद्रमाकी चांदनीको प्रदोषसमयमें सेव और इस शरदऋतुमें--औश खार-तृप्ति-दही-तेल-वसा-घाम- ॥ १४ ॥ तीक्ष्णमद्यदिवास्वप्नपुरोवातान्परित्यजेत् ॥ शीते वर्षासु चाद्यांस्त्रीन् वसन्तेऽन्त्यान रसान भजेत् ॥५५॥ तेज मदिरा-दिनका शयन-पूर्वका वायु-इन्हींको त्यागै और हेमंत शिशिर वर्षा-इन तीन ऋतुओंमें स्वादु खट्टा लवणाख्य-इन तीन रसोंको सेवै ॥ ५५ ॥ स्वादुं निदाघे शरदि स्वादुतिक्तकषायकान् ॥ शरद्वसन्तयो रूक्षं शीतं धर्मघनान्तयोः॥ ५६ ॥ और ग्रीष्मऋतुमें स्वादुरसको सेवै और शरदूऋतुमें स्वादु-तिक्त-कषाय-इन तीन रसोंको सेवे शरदू और वसंतमें रूक्षको, ग्रीष्म और शर- शीतलको सेवै ॥ ५६ .. अन्नपानं समासेन विपरीतमतोऽन्यदा ॥ नित्यं सर्वरसाभ्यासः सत्त्वाधिक्यमृतावृतौ ॥ ५७॥ ऐसे विस्तारकरके अन्नपान कहा और इससे दूसरी तरह सेवित किया अन्नपान अर्थात उष्णरूप अन्नपान हेमंत-शिशिर-प्रीष्म-वर्षा-इन्होंमें कहाहै और नित्यप्रति छहों रसोका अभ्यास करता रहे और ऋतुऋतुके अनुसार जो जो रस योग्यहै तिसको अधिकसवै ॥ ५७ ।। ऋत्वोरन्त्यादिसप्ताहावृतुसंधिरिति स्मृतः ॥ . तत्र पूर्वो विधिस्त्याज्यः सेवनीयोऽपरः क्रमात् ॥ ५८ ॥ दो दो ऋतुओंके आदि और अंतके जो सातसात दिन हैं वे ऋतुसंधि कहाते हैं तहां पूर्वऋतुकी विधिको त्यागना और आगली ऋतुकी विधिको क्रमसे सेवना ॥ ५८ ॥ असात्म्यजा हि रोगाः स्युः सहसा त्यागशीलनात् ॥ ५९॥ सहसा अर्थात् एकदमसे त्याग तथा अभ्यास करनेसे असात्म्यज अर्थात् अनुचितसे उपजे रोग होतेहैं ॥ ५९॥ इति वैरीनिवासिवैद्यपंडितरविदत्तशास्त्रिकृताष्टाङ्गहृदयसंहिताभाषाटीकायां सूत्रस्थाने तृतीयोऽध्यायः ॥ ३ ॥ For Private and Personal Use Only
SR No.020074
Book TitleAshtangat Rudaya
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVagbhatta
PublisherKhemraj Krishnadas
Publication Year1829
Total Pages1117
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size30 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy