Ashok Ane Ena Abhilekh

SR No.: 020057
Original Sutra Author: N/A
Author: Hariprasad Gangadhar Shastri
Publisher: Gujarat University
Publication Year: 1972
Total Pages: 206
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 74

૫૮
અશોક અને એના અભિલેખે
ગ ગાંધી,
(માંગલિક ક્રિયા)ને સ્થાને ધર્મ-મંગલનું મહત્ત્વ દર્શાવ્યું. પોતે માત્ર ધર્મપ્રસારની બાબતમાં જ યશ કે કીર્તિને મહત્ત્વ આપે છે તેમ જણાવી લોકોને ધર્માચરણ માટે અનુરોધ કર્યો. દાનમાં ધર્મના (અર્થાત્ ધર્મની ભાવનાના) દાનનો મહિમા બતાવ્યો. સંપ્રદાયો પરસ્પરની નિંદા ન કરતાં વાણીને સંયમ, અન્ય સંપ્રદાયોનું અધ્યયન અને સમવાયની ભાવના કેળવે તેવી ભલામણ કરી. કલિંગના યુદ્ધને પરિણામે થયેલી ખુવારી અને વેદના વિશે સંતાપ અને પશ્ચાત્તાપ દર્શાવી ધર્મવિજયનો અનુરોધ કર્યો.અને અંતે પિતાનાં આ તેય ધર્મશાસને વિશે ચૌદમા શાસનમાં વિવેચના નોંધી.
તીર્થયાત્રા–ચૌદમા વર્ષે નેપાલની સરહદ પાસે આવેલા કનકમુનિ બુદ્ધના તૂપને બમણો મોટો કરાવ્યો. અશોકના સમયમાં અનેક બુદ્ધ થયા હોવાની માન્યતા પ્રચલિત થઈ ચૂકી હતી. શાક્યમુનિ ગૌતમ બુદ્ધની પહેલાં બીજા અનેક બુદ્ધ થઈ ગયા હોવાનું મનાતું. બધા મળીને અઠ્ઠાવીસ બુદ્ધ થયા, તેમાં પહેલા ચાર વિશે હાલ ઘણી ઓછી માહિતી રહેલી છે, બાકીના ચોવીસમાં છેલ્લા સાત બુદ્ધ વિશેષ મહિમા ધરાવે છે. સાંચીના મહાતૂપનાં તોરણોમાં આ સાત બુદ્ધોનાં પ્રતીક, અલગ અલગ બોધિવૃક્ષો અને / અથવા પોરૂપે, કંડારેલાં છે. કનકમુનિ બુદ્ધ એ આ સાત બુદ્ધોમાં પાંચમા છે.
વીસમે વર્ષે અશોકે શાક્યમુનિ બુદ્ધના જન્મસ્થાનની યાત્રા કરી, ત્યારે ત્યાં પૂજા કરી, શિલાની વેદિકા કરાવી, શિલાનો સ્તંભ ઊભો કરાવ્યો ને લુમ્બિની ગામના કરવેરામાં ઘટાડો કર્યો. એને લગતા લેખ એ સ્તંભ પર કોતરાવ્યો છે. બુદ્ધનું આ જન્મસ્થાન નેપાલની સરહદ પાસે આવેલું છે. અશોકે આ તીર્થધામની યાત્રા કરી ત્યારે તેણે નજીકમાં આવેલા કનકમુનિ બુદ્ધના સ્તૂપની પણ યાત્રા કરી ને ત્યાં શિવાસ્તંભ કરાવ્યો. એ સ્તંભ પર આને લગતા લેખ કોતરે છે.
૧. શૈલખ નં. ૯. ૨. શૈલલેખ નં. ૧૦. ૩. શૈલખ નં. ૧૧. ૪. શૈલખ નં. ૧૨. ૫. શૈલલેખ નં. ૧૩. ૬. નિગ્લીવ સાગર સ્તંભલેખ. ૭. ક. ભા. દવે, “ગુજરાતનું મૂર્તિવિધાન', પૃ. ૫૨૮. ૮. રુમિનદેઈ સ્તંભલેખ.